ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Екі ақпараттың бірі қып-қызыл, екіншісі қап-қара болып шықты.
Әзірбайжанның Day.az агенттігі тек өз елінің ресми дереккөздеріне
сүйене отырып ақпарат таратса, армянның «Арминфо» агенттігі тек
өздерінің мәліметтеріне сүйенген. Екі жақтың ақпарат құралдары да
көрші елдің әскерін «жау әскері» деп атайды.
Екі жақ та атысты бастаған қарсы жақтың қарулы күштері екенін нық
сеніммен хабарлайды. «Өзара қырғиқабақ соғыс жағдайында отырған
екі елдің халқы он бес жыл бойы осындай тек біржақты ақпаратпен
сусындап келеді. Соның кесірінен олардың бойында көрші елге деген
жаушыл көзқарас қалыптасқан», – деді Маргарита Ахвледиани.
Шындығында солай екеніне кейін өзіміз қақтығыс аймағына шыға
бастағанда анық көз жеткіздік.
БІЗДІҢ ТҰЛА БОЙЫМЫЗ ТОЛҒАН СТЕРЕОТИП.
Қоғамдық ортада өмір сүретіндіктен, біз ақпарат құралдары арқылы,
күнделікті дастарқан басындағы әңгіме арқылы, көшеде, қоғамдық
көлікте жүріп те түрлі дәлелді-дәлелсіз рас-өтірік ақпаратты миымызға
жинап, қорытып, кез келген нәрсеге, құбылысқа қатысты көзқарас
қалыптастырамыз.
Айталық, «қытайдың тауары сапасыз», «биліктегілердің бәрі жемқор»
деген сияқты. Осыған ұқсас белгілі бір ұлттарға қатысты да қалыптасқан
стереотиптер бар. Мәселен, «еврейлер – қу», «шешендер – бұзық»,
«өзбектер – алаяқ», «орыстар мен қытайлар жерімізді тартып алғысы
келеді», «орыстар Қазақстанның мемлекеттік тілін сыйламайды» деген
сияқты.
Журналист болып, ұлтаралық қарым-қатынас, әсіресе, кикілжің
туралы материал жазғың келсе, ең бірінші ұстанатын қағида – осы
стереотиптерден «құлан-таза» арылу. Әңгіме өз ұлтыңның ар-намысы
туралы болып жатқанда, бұл қағидаға сүйеніп отыру қиын. Әзірбайжан
және армян журналистердің бірін-бірі кінәлап, қырық пышақ болғанын
талай көрдік.
Мұндай жағдайда журналист өз міндетінің не екенін жақсы білуі керек.
Журналистің міндеті – болған оқиға жайлы жан-жақты, объективті
ақпарат беру. Қай жақтікі жөн екенін оқырмен өзі шешеді.
ҚАЗАҚСТАН ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН | 214 |