ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

БІЗ СУДЬЯ ДА, ПРОКУРОР ДА ЕМЕСПІЗ
Мұхтар Жанұзақұлы
Ақпарат құралдарының көмегімен бір ұлттың жалған ар-намысын
қоздыруға болады. Дәл осы БАҚ арқылы ұлттық «ұстанымдар» мен
нәсілдік стереотиптер қалыптасады. Соның кесірінен ксенофобия
ұлғайып, ұлтаралық жағдай нашарлай түседі.
Мәскеу мемлекеттік университеті журналистика факультетінің
электронды кітапханасынан.
Екі көршіңіз қызылкеңірдек болып ұрсысып жатса, не істейсіз? Әрине,
оларды татуластыруға тырысасыз. Мұндайда төрелік айтып, кінәліні іздеу
бекершілік. Ол ол ма, біреуін қолдау арқылы сіз кикілжіңді тоқтатудың
орнына оны одан сайын ушықтырып жіберуіңіз ықтимал. Әрқайсысының
өз уәжі, өз шындығы бар. Қиқарбай: «Сенің ешкің менің бақшамдағы
бүкіл жемісті жайпап тастады», – десе, Сотқарбай: «Сендер тұқымтұяқтарыңмен
сараңсыңдар», – деп қасарысады.
Шындығында ешкі Қиқарбайдың бір-екі қырыққабатын сәл қисайтып
кеткен болуы мүмкін. Ал Сотқарбайдың айтып тұрғаны – ауыл-үйдің
өсекшілерінің қалыптастырған «аңызы» болуы ғажап емес. Ашу үстінде
адам қарсыласының тек жаман жақтарын байқап, «фактілерді» сөзін
тұздықтауға ыңғайлы етіп сұрыптайды, асыра айтуға, эмоцияға бейім
келеді. Тіпті күш жұмсауға дайын тұрады. Адам табиғаты солай.
Бұл – тек тұрмыстағы кикілжіңге ғана емес, халықаралық, ұлтаралық
кикілжіңдерге де тән ерекшеліктер. Өкінішке қарай, бұл кикілжіңдердің
ауқымы кең, тауқыметі көп. Ең өкініштісі, оттың тұтануына журналистің
бір ауыз сөзі себепкер болып жатады.
Кавказ журналистика мектебінде әр елден келген студенттер Армения мен
Әзірбайжан ақпарат құралдарының Таулы Қарабақ жанжалына қатысты
ақпараттарын талдап жатқанбыз. Мұғалім – Соғыс және бейбітшілік
институтының (IWPR) аймақтық директоры Маргарита Ахвледиани
қолымызға екі мәтін беріп, екеуіндегі Әзірбайжан дереккөздерінен
алынған ақпаратты – қызылмен, Армения дереккөздерінен алынған
мәтінді – қарамен белгілеуімізді сұрады.
| 213 | МАМАНДАНУ – БАСПАСӨЗ