ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

айтылған. Бұл қоғам қайраткеріне де, мемлекеттік шенеунікке де қатысы
жоқ, тікелей азаматтарға арналған нормалар.
Әрі қарай, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2001 жылы 21-
маусымдағы №3-ші
«Соттардың моральдық шығынды өтеу туралы заңды пайдалануы
жөніндегі» нормативтік қаулысында былай деп жазылған:
«3. Адамның жеке басының мүліктік емес құқықтары мен игіліктері деп,
одан айырылу немесе бұзу зардап шегушіге моральдық шығын келтіретін,
азаматқа туған сәттен бастап берілген игіліктер немесе оның
жеке басына тікелей байланысы бар заңдық құқықтарды айтамыз.
Адамға туа біткен игіліктер қатарына оның өмірін, денсаулығын, арожданын,
бостандығын, жеке тұлғаның дербестігіне құл сұқпаушылық
жатады.
Ал, азаматтық құқықтарға тұрғын үй немесе меншік құқығы; жеке басы
мен отбасының құпиясы, телефон, телеграф хабарламалары мен хат
алысу құпиясын сақтау құқығы; бейне құқығы; авторлық және аралас
құқықтар жөніндегі заңда қаралған авторлық немесе өзге де жеке
бастың мүліктік емес құқықтары; шынайы ақпарат алу құқығы, сонымен
қатар республика заңнамаларында қарастырылған өзге де құқықтар жатады.»
Көріп отырғанымыздай Жоғарғы сот та азаматтардың құқықтарына ерекше
екпін түсіреді.
Жоғарыдағы жайттарды ескере отырып айта кетуіміз керек: адамдар
көпшілік орындарда журналистің аудиовизуалдық техникаларды пайдалану
құқықтарын шектей алмайды.
Материал түсіріп жатқан журналист жұмысты ашық жүргізуі тиіс.
Яғни, кадрға түсуді қаламаған кез-келген адамның теріс айналып кету
мүмкіндігі болуы қажет. Қоғамдық орындарда ешқандай шектеу болмауы
тиіс. Әрине, өтіп бара жатқандардың бетін үлкен кадрмен беріп жатып,
кадрдың сыртында жағымсыз пікір айтудан аулақ болған дұрыс.
Адамның жеке өмірін бейнетаспаға түсіру үшін міндетті түрде сол
адамның рұқсаты керек.
Заң бойынша, журналист сұхбат алар алдында сұхбаттасушыдан аудио-,
бейнетаспаға түсіруге рұқсат алуға міндетті.
| 397 | МЕДИА-ҚҰҚЫҚ