Attention! Your ePaper is waiting for publication!
By publishing your document, the content will be optimally indexed by Google via AI and sorted into the right category for over 500 million ePaper readers on YUMPU.
This will ensure high visibility and many readers!
майды... Жоғарыда айтылғанның бәрі – бұрынғы КСРО деп аталатын елде жинақтаған тәжірибеден туған дүниелер. Әр елдің өз ерекшелігі бар. Жұмысқа кіріспес бұрын соны ұғынуға, адамдар мен айналаңды түсінуге тырыс. Классиктерді есіңе түсір: «Сенбе, қорықпа, жалынба!» және «Қарапайым болсаң халықтың өзі-ақ сенің жаныңнан табылады...» 3-ҚОСЫМША Қорқыныш сезімі (Александр Князевтің «Журналистика конфликта» кітабынан, Бішкек, 2003 ж.) Қорқыныштың не екенін білмеймін дейтіндер өз-өзін алдарқатып жүрген адамдар. Қауіпті сәтте адам бойында болатын қорқыныш сезімі - өзін-өзі сақтау инстинктінен туындайтын табиғи құбылыс. Адам ағзасы қауіпті жағдайда үрей белгісін береді, қорқыныш осы белгінің санадағы көрінісі. Егер бұлай болмаса ол организмнің дұрыс жұмыс істемейтіні. Қорқыныштың пайдалы жағы да бар. Ол дене күшін бір жерге шоғырландырып, мидың жұмысын тездетеді. Басқаша айтқанда, қорқыныш бір нәрсенің шешімін тауып, бір қарағанда тұңғиықтай көрінген жағдайдан шығу жолын табуға көмектеседі. Кей жағдайларда қорқыныштың болмауы адамның елестету қабілетінің жоқтығымен түсіндіріледі. Ол адам қауіп-қатер деңгейін бажайлай алмайды. Қорқыныш негізінде мазасыздық, қалтырау, әлсіздік, қимылсыздық пайда болуы мүмкін. Бұндай жағдай көбіне вегетативті жүйке жүйесінде ақау пайда болған жандарда немесе әрекет жасауға қабілетсіз әрі жағдайды дұрыс түсіне алмайтын долы адамдарда болатын құбылыс. Жағдайды дұрыс бағалай білмеу адамның күресуден бас тартуына әкеліп соқтырады және шарасыздық тудырады. Байбаламға салынған адам айналасындағыларды да тез арада сондай күйге түсіреді. Бұндай мінез-құлық өте зиянды. Бұл «Құтыла алатындарың, қашыңдар!» деген айқайға салатын жабайы инстинкт. Дүрбелеңге түскен адамдар жеке басының сапасынан, қадыр-қасиетінен айырылып, өз әрекетін бағамдай алмайтын тобырдың бір бөлігіне айналады. Дүрбелеңге қарсы күрес құралдары да әр түрлі. Онымен түсіндіру немесе үзілді-кесілді бұйыру, қауіп-қатердің жоқтығын түсіндіру немесе күш қолдану арқылы күресуге болады. Бұл адам психикасының даму заңдылығы. Үнемі адамды билеген үрей сезімі оңбағандыққа айналып кете барады. Бұл қиындықтарды қалай жеңуге болады? Адам жоғарыдағы ҚАЗАҚСТАН <strong>ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ</strong> <strong>ТӘЖІРИБЕСІНЕН</strong> | 86 |
күшке немесе өз-өзіне, әлде жасап жатқан ісінің дұрыстығына және маңыздылығына сенуі қажет. Адам әрекетінің дәлелді болуы қиындықты жеңуге көмектеседі. Бұған дейінгі қиындықтар, өмір сабақтары адамға күш-қуат береді. Қиын жағдайдан шығу үшін әрқашан психикалық тұрғыдан дайын болуың шарт. Ондай адам қандай қиындықты да жеңеді. Төтенше жағдайларда сізге төмендегі қасиеттер қажет болады: - тез шешім қабылдау; - ойдан шығара білу; - өз-өзіңді үнемі және үздіксіз бақылау; - қауіп-қатерді ажырата білу; - адамдарды тани білу; - тәуелсіз және дербес болу; - нық және қайсар, қажет болса тіпті қатал бола білу, керек жерінде бағына білу; - өз мүмкіндіктеріңді тани білу және жігерсізденбеу; - кез-келген жағдайдан шығатын жолды іздеуге әрекеттену. Ешқашан берілмеңіз, өйткені, таразының бір жағында өмір тұр. | 87 | ЖУРНАЛИСТИКА НЕГІЗДЕРІ
Change language