ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
Untitled - СоÑоÑ-ÒазаÒÑÑан ÒоÑÑ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
қоныс аудару, көші-қон) беру арқылы өзбектер туралы теріс пікір<br />
қалыптастырады: «Өзбектің достығы үй айналғанша» деп тектентек<br />
айтпағанын әрдайым есімізде ұстағанымыз жөн... Кейбір мас<br />
болғандары, не өжектесіп айтысып қалғандары, Өзбекстанда қазақ<br />
пен орысты қой мен шошқаға балайтындарын, соларша емпеңдетіп<br />
айдайтындарын айтып, кеуделерін соғады. Яғни, жерімізде жүріп,<br />
біздің ұлтты менсінбейді; ... Бірақ өзбек әкалар марғау қазақтарға<br />
қайда болса да тісін қайрап, ызасын сақтап жүретініне таң қаламын.<br />
Өзбектер мен қарақалпақтар қоғамға теріс әсер етеді деп айыпталады<br />
(Оңтүстік Қазақстан, Алматы, Қызылорда, Атырау, Маңғыстау); олар<br />
қазаққа қауіп төндіреді деп түсіндіріледі. Бір сөзбен, қазақтың бүгінгі<br />
халіне өзге ұлттар кінәлі дейді автор: «Қазақстанда өзге бір ұлт өкілінің<br />
үйі қиратылыпты, не баспанасыз жүр екен дегенді естіген емеспін.<br />
Бұл күнде күйі жоқ та қазақ, уйі жоқ та қазақ болып тұр. О, сормаңдай<br />
қазақ, көргенің азап пен мазақ болды-ау! Ел кімдікі? Жер кімдікі? Сен<br />
кімдікісің?<br />
Мақалада стандартты ксенофобиялық логика жатыр: «олар» («жат<br />
адамдар») «бізді» жек көреді. «Біз» болсақ оларға мейірім көрсетеміз,<br />
жамандық жасаған емеспіз, төзіп келеміз.<br />
«Көпұлттылығымыз мақтаныш па?» деген мақалада журналист<br />
Қазақстанның көпұлттылығы мақтануға тұрарлық құбылыс екеніне<br />
күмән келтіреді. Оның ойынша көпұлттылықтың пайдасынан гөрі, зияны<br />
басым: «Шындап келгенде біздің ұлттық рухымыздың тамырына<br />
құрт түсірген осы көп ұлттылық емес пе?». Бұдан мемлекетті көп<br />
ұлттылықтан жағдайдан құтқару керек деген идея туындайды. Бұл идея<br />
әлеуметтік және ұлттық ахуалды жақсарта ма, әлде ушықтырып жібере<br />
ме? Сұрақтың жауабы айтпаса да түсінікті.<br />
Қазақстан көпұлтты болғанымен оның иесі де, қожасы да - қазақ<br />
ұлты. Қазақ ұлтынан басқа өзгелері ұлыс, не ұлт өкілдері болып саналады.<br />
Көпұлтты деген жалпылама, әлдебіреудің ауызына түсе қалған<br />
сөз («Шайтан түрткен қауымдастықтың сандырағы ел тыныштығын бұза<br />
ма?» деген мақаладан).<br />
Көріп отырғанымыздай, бұндай ақпарат бір ұлттың екіншісінен<br />
басымдығын насихаттайды. Бұндай жағдайда Конституциядағы «атабаба<br />
жерінде мемлекет құрушы», «ортақ тарихпен бірлескен Қазақстан<br />
халқы» деген түсініктер құрғақ сөзге айналады.<br />
ҚАЗАҚСТАН <strong>ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ</strong> <strong>ТӘЖІРИБЕСІНЕН</strong> | 412 |
Change language