ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН

Алайда, маманның осы мәселеге қатысты пікірінің сөлін ғана сығып беру
қажет. Көптеген мерзімді басылымдар мазмұны терең сұхбатымен ұтуға
тырысады.
Бұл сұхбаты берушінің де, сұхбат алушының да мәселеге деген
көзқарасын, ұстанымын айқындайтындықтан да болар, сұхбат беруші
де, алушы да әңгімеге өте-мөте тыңғылықты дайындықпен келуге тырысады.
Ол үшін журналист сұхбаттасы туралы алдын-ала мәліметтер
жинап, оның бір кездері айтқан әңгімелері мен пікірлерін көлденең тарта
отырып, сұхбат берушіні жаңылдыруға дейін барады. Бұл тілшінің
алымдылығына қатысты шаруа.
Сонымен сараптама жазуда ескеретін мәселелер:
1. Сараптамалық мақаланың өзегін табуға тырысыңыз.
Мәселен, «Шаңырақтағы» қанды оқиға және ішкі көші-қоннан туындайтын
мәселелер» деген тақырыпта мақала жазу керек болды. Бұл жердегі
сараптамалық мақаланың өзегі не? Оқиға неден туындады? Әрине,
ең алдымен аңдатпа (информационный повод) – «Кім? Не? Қайда?
Қашан? Неге?» деген сауалдарға жауап береді. Әуелі «Шаңырақтағы»
қанды оқиғаны сипаттаңыз.
Осы ақпараттың негізінде сіз сараптама жасауыңыз керек.
«Шаңырақтағы» оқиғаның себеп-салдары, оның туындауына әсер еткен
обьективті және субьективті жағдайлар. Ішкі көші-қон мәселесі, оны
реттеудеің қажеттілігі.
2. Түрлі көзқарастар жиынтығына иек артыңыз.
Әрине, бұның барлығында сіз оқиғаға қатысушы адамдардың пікірі мен
дәлел-дәйектерсіз қимылдай алмайсыз. Қарапайым жұрт билікті, билік
қарапайым жұртты және оқиғаның туындауына себепші болды деген оймен
оппозицияны кінәлайды.
Мақалаңызға осы тараптың адамдарының барлығының пікірін қосуыңыз
керек. Және оқиғаға қатысы жоқ бейтарап сарапшы тартылуы тиіс. Демек,
сіз сыңаржақ пікірге бой алдырған жоқсыз. Баланстар, тепе-теңдік
сақталды. Әрі дерек пен дәйекті, дәлел мен болжамды қажетіңізге жарай
пайдаландыңыз.
ҚАЗАҚСТАН ЖУРНАЛИСТЕРІНІҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕН | 106 |