УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

103
Analiza:
Izdvojuvaweto na parametarot buxetar go povrzuvame so iskazot
od fevruari 2008 na aktuelniot minister za finansii d-r Trajko
Slaveski za ukinuvaweto na ~ekovite kako plate`no sredstvo vo
Republika Makedonija. Ovoj iskaz najmnogu gi pogodi buxetskite rabotnici,
pa vo soglasnost so toa mo`nata jazi~na promena se naso~i
kon site ramni{ta na funkcionirawe na zborot buxetar. Vo vrska so
toa sprovedovme sopstvena sociolingvisti~ka anketa, vo soglasnost so
principite i metodite na Vilijam Labov, pa ja sledevme reakcijata na
bankarskite slu`benici. Na anketiranite {alterski slu`benici od
edna banka vo Republika Makedonija vo nejzinite filijali vo Skopje i
vo Ohrid, im postavuvavme isto pra{awe: Dali mo`e da dobijam ~ekovi
pa na negativniot odgovor postavuvavme soodvetni potpra{awa, na
koi dobivavme odgovor: Zatoa {to si/ste buxetar. Vo soglasnost so
metodologijata na Labov, insistiravme i go naveduvavme vo razli~ni
konteksti slu`benikot da go povtoruva zborot buxetar, pri {to
na{a cel be{e da go zabele`ime soodvetniot prizvuk i intonacijata
vo izgovorot na zborot buxetar. Pritoa, osoben interes kaj nas predizvika
ironi~niot prizvuk na glasot i nadmeniot odnos na oddelni
{alterski slu`benici.
Ironi~niot prizvuk se zacvrsti na finalnite pozicii na glasovnata
niza buxetar, voveduvaj}i se vo izgovorot na t (so izrazita
dentalnost) i osobeno nalo`uvaj}i se na izgovorot na finalnoto r.
Vo ovoj slu~aj oddelni {alterski slu`benici se javuvaat vo uloga na
jazi~ni li~nosti koi se prenesuva~i na promenata, pri {to promenata
se javuva vo administrativnorazgovorniot potstil.
Poddr`uvawe na promenata evidentiravme vo novinarskiot potstil
vo vesnikot Dnevnik (juni 2008) vo iskazot „Drugar~e buxetar~e“
vo tekst na tema koi lica naj~esto se `iranti za bankarski krediti.
Vo ovoj kontekst buxetar~e e deminutiv vo jazi~niot sistem, no vo
op{testvenojazi~niot diskurs funkcionira kako eufemizam.
Zborot buxetar predizvikuva osoben interes ako se razgleduva
na podolg vremenski period (uslovno zemeno vo period od maksimum 6
de cenii vo koi mo`e da se sledi negovata pojava i zacvrstuvawe vo siste
mot na makedonskiot jazik). Pritoa, mo`eme da istakneme deka vo
izve sen period (osobeno od 1970 do 1980 godina varijanti od ovoj zbor,
buxovan, buxa, pod vlijanie na jugoslovenskiot op{testvenopoliti~ki
sis tem i na srpskohrvatskiot jazik) funkcionirale i kako augmentativi.
Kako eden od `argonizmite vo oddelni diskursi od toa vreme
mo`eme da go izdvoime Nedopirlivi (so precizno zna~ewe: naselba vo
koja `iveat lica za koi se upotrebuva izrazot buxovan, pri {to naselbata
go nosi imeto po opredelen priznak na `itelite, so toga{no tolkuvawe:
nikoj ni{to ne im mo`e).