УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

Qudmil Spasov
OD MORFOLO[KATA ANALIZA NA GLAGOLSKITE
ZBOROVI I GLAGOLSKITE PARADIGMI VO TEKSTOT NA
KONIKOVSKOTO EVANGELIE
Vo odnos na jazikot i stilot primenet vo KE, najop{to treba
da se istakne slednovo: i prvata i vtorata preveduva~ka raka vo KE
poka`uvaat sistem vo pravopisnite pravila, no i vo odnos na selekcijata
na gramati~kiot materijal. Sp. go redovnoto udvojuvawe na direktniot
predmet {to vo sferata kade nadvladuva crsl. tradicija (centralna
i severna Makedonija) go nema vo tekstovite pi{uvani na sovremen
jazik. Sp. i toa deka vakvoto udvojuvawe e retko i kaj Cepenkov,
kako i kaj Misirkov, kade podle`i na normativni ograni~uvawa.
Jazikot na KE ne go pokriva vo celost mesniot Enixevardarski govor,
tuku poka`uva stilizacija vo nasoka na otfrlawe na lokalizmite i
pro{iruvawe na dijalektnata osnova kon jugozapad i centralen zapad.
Na takov na~in KE kako tekst mnogu gi nadminuva ramkite na obi~en
dijalekten tekst.
Ne mo`e bezuslovno da se prifati konstatacijata deka prevodite
na evangelijata (Trliskoto, Kulakiskoto, Bobo{~anskoto i
Konikovskoto) na makedonski naroden jazik so gr~ko pismo pretstavuvaat
samo edna kulturna epizoda i poka`uvaat izdeluvawe od glavnata
kulturna struja koja korespondira so crsl. tradicija i koja $ pripa|a na
bugarskata kulturna tradicija in sensu stricto. Ako e taka, toga{ zo{to
vo crkvite niz Makedonija ne se upotrebuval (ili barem ne se upotrebuval
masovno) prevodot na jeromonahot Neofit Rilski (fakti~ki bugarski
prevod) na celiot Nov zavet, pe~aten vo Smirna (Efes) 1840 g.,
po preporaka i pomo{ na Britanskoto i stranskoto biblisko dru{tvo.
Poznato e deka ovoj prevod izigral vo bugarskata sovremena kultura ogromna
uloga, osobeno me|u pravoslavnite hristijani, iako se raboti za
protestantski prevod i iako e poznato deka gramatikata na N. Rilski
bila ~itana i delumno prifa}ana od makedonskite prerodbenici, na
pr. Jordan Haxikonstantinov – Xinot.