УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

138
Na pr. dram kako merna edinica ve}e ne se upotrebuva, no vtori~noto,
prenesenoto zna~ewe 'malo koli~estvo od ne{to‘ (Posledniot
dram sila) ostanalo; okanica 'sad za merewe‘ se upotrebuva za mnogu
pogolemi ~a{i od voobi~aenite i sl.
Arhaizmite mo`e da se zadr`at vo soodvetnite frazeologizmi:
Go udri damla - dobil (ima) mozo~en udar i Go udri damla 'silno neprijatno
se iznenadi od ne{to; te{ko pre`ivea nekakva situacija‘; Kadija
te tu`i, kadija te sudi, Meri so razli~en / ist ar{in i dr.
Nekoi od arhaizmite funkcioniraat samo na razgovorno nivo
ili vo beletristikata so cel da se dolovi koloritot na minatoto ili
govorot na nekoja li~nost vo umetni~koto delo (emi{, ekim, omjaz i
drugi). ]e go spomenam tuka i obidot na nekoi izdava~i da gi osovremenuvaat
narodnite prikazni i so toa arhai~nata leksika da ja zamenuvaat
so sovremena 4 .
Vo taa smisla neophodno e potrebno da se izraboti re~nik na arhaizmi,
ili u{te podobro, na zastareni zborovi i pomalku upotrebuvani
zborovi kako {to glasi i definicijata za arhaizam vo Tolkovniot
re~nik na makedonskiot jazik 5 . Toga{ tuka bi mo`ele da dojdat i istorizmite.
Dobro e i samite knigi kade {to avtorite upotrebuvaat
vakov tip zborovi, da bidat snabdeni so mali re~nici na zborovite za
koi se ~uvstvuva potreba od objasnuvawe zaradi podobro razbirawe na
umetni~koto delo.
4
Sn. Velkovska, Jazikot na Marko Cepenkov od aspekt na sovremenosta, Zbornik od trudovi
pro~itani na nau~niot sobir „Makedonskiot jazik vo XIX vek (po povod stogodi{ninata
od smrtta na Grigor Prli~ev)“ Skopje 1993, Skopje 1996, str. 27-37; Marko Cepenkov vo
dene{nite izdanija na negovite prikazni, LZb 3-4 1998, str. 29-35.
5
Tolkoven re~nik na makedonskiot jazik, Sn. Velkovska, K. Koneski, @. Cvetkovski, gl. redaktor K.
Koneski, IMJ, 2003.