УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

105
pedesettite, {eesettite godini, obi~no se vr{elo priveduvawe lica
no}e.) Od sli~ni konteksti ja izdvojuvame najnovata metafora hotel so
zna~ewe ‘zatvor’, nasproti postarite dremalo, dolap. Sp. isto: Zelena
dolina (izraz za zatvorot vo Idrizovo od `argonot na zatvorenicite
od sedumdesettite godini).
Me|u govornite ~inovi koi pretstavuvaat odraz na op{testvenite
situacii gi izdvojuvame primerite vo koi vo fati~ki razgovor se
vmetnuva pra{awe za rabotniot status na edno od licata ili za treto
lice. Od ovie situacii gi izdvojuvame primerite: pra{awe:Odi{ na
rabota Na rabota odi{ Odgovori: Na dogovor sum. / Na prinuden
sum. (interpretacija: vo prviot slu~aj liceto ne e vraboteno postojano,
no odi na rabota, vo vtoriot vraboteno e postojano, no vo toj period ne
odi na rabota). Izrazot vraboten (sp. vrabotuvawe), vsu{nost, mo{ne
te{ko se nalo`i vo sistemot na jazikot vo sedumdesettite godini kako
zamena na srpskite formi: zaposlen, zaposluvawe, nasproti narodnoto:
zaraboti (so zna~ewe: po~na da raboti). Vsu{nost, izrazot se vraboti
osobeno se aktualizira preku „Jazi~noto kat~e“ na Blagoja Korubin
koe izleguva{e vo vesnikot „Nova Makedonija“. Staroto zna~ewe na
zborot zaraboti ‘po~na da raboti’ go prepoznavame vo izrazot „Na dogovor
sum“. Vo kontekst na na{ava tema dodavame: izrazot Na prinuden
sum ni{to ne mo`el da zna~i vo periodot od {eesettite pa re~isi do
devedesettite godini na minatiot vek.
Zaklu~ok.
Vrz osnova na na{ata analiza se potvrduva deka klu~ni faktori
za jazi~ni promeni se:
1. Akcentot i intonacijata.
2. Antonimijata (preku nestabilna sprotivstavenost).
3. Modalnosta (preku zacvrstuvawe nemenlivi zborovi).
Pritoa,
– Promenite go zafa}aat sistemot vo celost (vklu~uvaj}i ja i frazeologijata)
– Promenite ja zafa}aat i ~estotata na formite.
Jazi~nite promeni se op{testveno i kulturno obusloveni i
pragmati~no i retori~ki poddr`ani.