УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

66
2.3.3. Posebno vnimanie privlekuva eden vo sostavot na predikat,
zatoa {to za ocenuva~kite deskripcii tipi~na e sintaksi~ka pozicija
na predikat. Predikatnata upotreba na IG e nereferentna, imeto ovde
„ne soodnesuva so nikakvi objekti, tuku ozna~uva svojstvo“ (Padu~eva
1985: 86). Osnovnata karakteristika na takvite iskazi e referentna
opredelenost na subjekt, to est predikatnata grupa go karakterizira
opredeleniot referent. Vo predikatot, pak, se izrazuva svojstvo,
priznak, karakteristika na referentot.
Eden vo sostavot na predikatot e sposoben da izrazuva nekolku
zna~ewa. Pred s#: svoevidno prose~no zna~ewe. Iskazite obi~no se
dopolnuvaat so restriktivnata partikula samo (ili ja pretpolagaat
nejzinata semantika):
(29) Mo`ebi sum samo edna romanti~na budaletinka, a mo`ebi
i navistina ~ovekov znael da ka`e TE SAKAM… (http://www. macedonia.
eu. org/).
Mo`no e realizirawe na eminentnata semantika so pozitivna
ili negativna konotacija:
(30) Da, taa e edna silna, prirodna `ena i mo`ebi }e mo`e, si
mislev (VJ 2001, 21-22);
(31) Sum stanal eden skleroti~en bratu~ed (VJ 2001, 41);
(32) To~no si e toa, samo pazi se od instrumentot oboa! Mo`e
da te pretvori vo turbofolk, a ti si eden dobar raperski volk!
(http://hip-hopschool. blog. com. mk/).
Najsilno semantikata se izrazuva vo vokativnite konstrukcii
i izvi~ni iskazi, koi{to pretstavuvaat ~ista karakteristika na subjektot:
(33) Dolgo, vozbudeno po patot mrmore{e: Primitivci edni
indiskretni… Tie rijat po intimata! (VJ 2001, 19).
(34) A be, mangupi edni, ste zaboravile ~a{i (VJ 2001, 45).
Eden mo`e da se nao|a vo postpozicija kon imenkata i da izrazuva
najvisok stepen na negativna reakcija. Govoritelot smeta deka
slu{atelot, me|u drugoto, e i emocionalno karakteriziran objekt.
Frazite naj~esto izrazuvaat spontana reakcija na govoritelot vo vrska
so nastanite, koi se slu~ile neposredno pred momentot na govorot, ili
go poka`uvaat negovoto burno pre`ivuvawe na negativnite nastani.
Tretata funkcija e klasificira~ka, taksonomi~ka. Vo osnova
na taksonomijata le`i sporedba na svojstvata na konkretniot predmet
so svojstvata (intensional) na etalonskiot pretstavnik od klasata.
Sporedbata e subjektivno markirana, ekspresivna (Mirkulovska 2002;
Topoliwska 1975; Povarnicina 1996):
(35) Ti si edno cve}e, edna prekrasna priroda. . , ti si edna
du{a, edno divo ma~ence. . , ti si edno sonce, edna yvezda (http://bezljubov.
blog. com. mk/). Imenkata vo konstrukciite e ocenuva~ka, no