УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

143
go o{umaglaj = mu go zede umot (VK) ili derivaciite na deminutivnite
koli~inski zamenki od olku: olkunya, olkonyo, olkanyo, potoa prilogot
otapancas = naedna{, odedna{, neo~ekuvano (VK), pr~kojca = so
zna~ewe kaj VK: doterana, se prajt va`na (vo RMJ e samo pr~ko, a kaj ZM
pr~ko i pr~ka), ra{etar(-ka) = (~oek/`ena {o nogu {etat – VK), prusit
(rabotat: cel den prusam po ku}ava = rabotat cel den), puzder (puzder
go napraj – go opra od }otek, go pretepa; go iskritikuva – VK), kako i
roba – za `enski ruti{~a (VK), ozna~eno kako „vid gorna doma{na obleka“,
ali{ta (RMJ –120/3.) ili „gorna {iroka nametka“ kaj ZM (706).
Da e nametka, ne e, bidej}i se oblekuva robata, a ne se nametnuva kako
{alot. No problemot na ovoj zbor e poinakov. Zborot roba so vakvo
zna~ewe, denes `ivee samo vo re~nicite. Srpskohrvatskiot zbor roba
kako element od biznisot se nametna za sekoj vid stoka. Objasnuvaweto
na trgovcite be{e i denes e, deka so stoka se ozna~uvaat `ivotnite:
kravi, ovci, kozi. Tie ne pravea nikakva razlika na stoka za sekoj materijalen,
ne`iv predmet: tekstil, jaglen, kompir, `elezo i `iva stoka
za spomnatite `ivotni ili za koko{ki, volovi, guski, patki. Roba kako
doma{na obleka (pewoar) e re~isi arhaizam ili sosema zaboraven zbor.
Na{ite trgovci odamna, nad ~etiriesetina godini ja frlija na otpad
oblekata na svoite babi i majki i go prodadoa zborot na kupeniot srpski
zbor r o b a za stoka. Sramota! Globalizacija bez milost! I u{te
za zborot od narodnata pesna ili prikazna ruba – ruti{~a, obleklo
(kaj VK), obleka, ali{ta: ~eiz (RMJ). Izguben zbor vo starata narodna
literatura!
Ili da re~eme zborovi vo makedonskiot od gr~ko poteklo kako
polelo od polilej (poli +elion = mnogu maslo), kandilo (od kandelos),
pewartos (petolebie), nafora (gr. anafero = vnesuvam, podignuvam),
poskura (od prosfora = dar, pridones), somun – od gr~koto
psomion, ottamu i ipsoma (del od poskurata, koja se nosi v crkva i na
koja se zapi{uvaat imiwata na ma{kite ~lenovi od familijata i po
bogoslu`bata, zaedno so naforata se zema doma i se ~uva kako posveten
leb, koj se dava vo slu~aj na bolest, nesre}a ili se frla vo voda – reka,
ezero, ako fati golemo nevreme). Vo RMJ nema ni edno geslo vo koe{to
prvite dve bukvi se ip..., na primer: ipo|akon, iperit, ipsilon, inaku
zabele`ani kaj Zoze Murgoski 6 .
Vrednosta na zapisite od VK se i vo toa {to taa ni dava nekoi
reduplicirani frazi od vakov tip: tek-tuk so zna~ewe pone{to, malku
vamu, malku tamu, potoa tro-potro = leka poleka, tut-mut = ne
poleka, tuku brzo, tuka pak tuka – isto, na edno isto mesto, bir ba{ =
pravo, ne okolu, ~or-~oruna (najverojatni }or-}oruna) – crna temnica,
6
Re~nik na makedonskiot jazik, str. 273, Skopje 2005, ponatamu ZM.