УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

50
Osven ova, kaj oddelni informatori se bele`at i primeri so
pade`nata fleksija: bez oru`ja, {kolu da polo`ime, nisam mogo da
nastavim moite deca so u~ewem (2).
v) Na sintaksi~koto nivo mo`e da se zabele`at srpskite modeli
vo redot na zborovite, sp. da se ne vidime (3).
g) I na leksi~ko nivo se javuvaat brojni srbizmi, kako: bavi se
(na pr. so sto~arstvo), zanat (namesto „zanaet“) (1), `eli (2), razume,
le|a, lepo, u („u bolnicata“), skuva („skuvale“), kod („kod nea“), posle
(3), sve (3, 4), bude (4).
Se razbira, srpski i makedonski jazi~ni elementi ~esto paralelno
su{testvuvaat kaj istiot informator i vo razli~ni jazi~ni
nivoa, na pr. mi / nie, bez oru`ja / bez oru`je (2), on / toj, u / vo, ka`em
/ ka`am (3).
3. No, tuka doa|ame do u{te edno interesno pra{awe – za odnosot
pome|u makedonskite i srpskite jazi~ni karakteristiki, poto~no doneseni
i novoprimeni jazi~ni karakteristiki, odnosno nivnata me|usebna
uslovenost vo govorniot akt. Se razbira, `iveej}i vo neposredniot
kontakt pred sè so srpskoto naselenie vo Vojvodina, Makedoncite
usvojuvale razli~ni srpski jazi~ni osobenosti, vklu~uvaj}i gi i dijalektizmite.
Tuka se vbrojuva prezentskata forma more, so rotacizam
(„ne moreme da polo`ime“, 2), koja{to zboruva za kontaktot so srpskoto
naselenie od zapadno poteklo. I srpskata forma djeca (2) go potvrduva
toj makedonski kontakt so Srbite od Hercegovina, Bosna, Crna Gora i
Dalmacija, so naselenieto koe, kako i makedonskoto, bilo kolonizirano
vo Jabuka. Interesni modeli na interferencijata go potvrduvaat,
ili upatuvaat na prisustvoto na makedonsko-srpski kontaminaciski
formi, sp. qubavta, u Bosna, kod nea (3), ne moreme (2).
Od druga strana, se ~ini, me|utoa, deka i samata tematska ramka
na raska`uvaweto imala isto taka silno vlijanie na jazi~niot, pred sè
leksi~ki izbor. Vo tematikata svrzana so istoriskite, op{testvenopoliti~ki
i administrativni ramki, razbirlivo e, se bele`i pogolemo
u~estvo na srbizmite, kade se vlu~uvaat i celosni jazi~ni segmenti,
kako i re~enici: so u~ewem, {est dana u zatvor, na dr`avni
tro{ak, nije episkop, nego... vladika (2), vozom su ne prebacili ovamo
(1). Najposle, se ~ini deka informatorite gi koristat srbizmite i vo
funkcija na oficijalizacijata, t.e. vo vrska so dijalo{ki formi, preneseni
vo naracija, na pr.: nie... izgubie djeca od {umava, nie sakame da
u~imo, nema da te pu{timo (2).
Najposle, i ispituva~ot koj, po sè izgleda, zboruval srpski jazik
vo svojot kontakt so informatorite, verojatno go predizvikal zasile-