УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

Lilijana Miodowska, Dragi Stefanija
OD ZABORAVENATA OHRIDSKA LEKSIKA
Zabele`ani se interesni leksemi i leksi~ki izrazi vo ohridskiot
govor od eden informator (Vera Ribarova – Kanev~e) koi{to
bile mnogu ~esti vo spomenatiov govor, a denes, re~isi se zaboraveni.
Nekoi od niv se nao|aat vo tritomniot makedonski re~nik, a nekoi
ne. Nie davame pregled na pove}e od stotina takvi zborovi i izrazi
od razni jazici (najmnogu od turskiot), no i od drugi slovenski jazici,
pred s# srpskiot i bugarskiot jazik. Taka na primer – denes retko koj od
pomladite vo Ohrid (do triesetina godini) znae {to zna~i |urultija,
~atma, a{i}ere, ajat, bastisat, {em{e ili {ozlo, capajne, gap~it,
prusit, glotno `ito, k’ta odejne ili postarite nikako da razberat
{to e xoksi kviz =za u~en ~ovek ili {umante = za {etawe bez cel, na
korzo, vo park.
Ohri|ankata Vera Kanev~e, so mominsko prezime Ribarova ve}e
nekolku godini sobira, zapi{uva i tolkuva i potoa ni dava stari, malku
upotrebuvani i skoro zaboraveni ohridski zborovi. Pri~inata za
nejziniot interes e vo toa {to taa znaej}i gi tie zborovi od majka, tatko,
baba, dedo, sosedi, zabele`ala deka pomladite ili vo sekojdnevniot
jazik na Ohri|ani tie malku se upotrebuvaat ili voop{to ne se upotrebuvaat.
Re~isi site se del od makedonskiot naroden jazi~en fond. Toa
go poka`a proverkata na ovoj kus re~nik {to go prilo`uvame celosno
na krajot od na{iov tekst zapi{ani kako {to ni gi dade, zaedno so nejzinoto
tolkuvawe. Nie davame nekoi sogleduvawa na oddelni zborovi i
poka`uvame deka makedonskata leksikografija nedosledno go po~ituva
tretiot pravopisen princip, a toa e deka ne gi zema predvid zborovite
od site makedonski dijalekti, kako {to predlaga{e i K. Misirkov,
tuku samo od nekoi, pred s# centralnite i da ne re~eme samo od govorite
na sostavuva~ite na prviot golem makedonski re~nik. 1 Nekoi od
1
Re~nik na makedonskiot jazik (ponatamu RMJ) sostavuva~i: Todor Dimitrovski, Blagoja
Korubin, Trajko Stamatoski, Skopje, 1961, 1965, 1966.