УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ – СКОПЈЕ

to na polskite i makedonskite prezimiwa od ovoj tip se sosema poinakvi.
Istoriskite (prvobitnite, blagorodni~ki) polski prezimiwa
od tipot Jankowski se posesivni, dodeka istite makedonski prezimiwa
(sp. Jankovski) se patronimi~ni. Dodeka osnovata na makedonskoto
prezime od ovoj tip ozna~uva nekoj predok na nositelot na prezimeto
(Janko: Jank-ovski), soodvetnoto polsko prezime vo svojata osnova ime
nekoj ojkonim (Jankowo, Janków: Jankowski). Ojkonimite kako Jankowo,
Janków se posesivni, obrazuvani od li~ni imiwa (vo ovoj slu~aj Janek :
hipokoristik od Jan). Zboroobrazuva~kata struktura na makedonskite
prezimiwa e spored toa Jank+ovski, a na polskite Jankow+ski. Me|utoa
povr{inskata morfemska struktura na obata tipa e identi~na, pa zatoa
kako Makedoncite, taka i Poljacite smetaat deka imaat zaedni~ki
tip prezimiwa koj e za niv karakteristi~en.
Ponatamo{noto {irewe na formite na prezimiwata na -ovsk-(-i,
-a) i -evsk-(-i, -a), vo Makedonija e pottiknato od nekolku faktori:
1. od streme`ot celoto po{iroko semejstvo da go nosi istoto prezime
vo istata forma,
2. od potrebata prezimeto da se razlikuva po forma od srednoto ime
(imeto na tatkoto) koe se upotrebuva vo nekoi institucii poradi
ograni~en i srazmerno mal broj na zboroobrazuva~kite osnovi
na prezimiwata vo makedonskiot jazik (sp. mak. Jovan Petrov
Filipovski i srp. Jovan Petra Filipoviћ ili Jovan Filipoviћ
sin Petra, pol. Jan Filipowski syn Piotra),
3. od `ivoto ~uvstvo deka sufiksot -ov(a) i -ev(a) ozna~uva pripadnost
na edno lice kon drugo lice od ma{ki pol (tatkoto ili
ma`ot), no isto taka sopstvenost, za razlika od -ovsk-(-i, -a) i
-evsk-(-i, -a), koj{to sufiks ja izrazuva kolektivnata pripadnost
(kon potesnoto i po{irokoto semejstvo)
4. od svesta deka prezimeto e eden od simbolite na pripadnos ta
na poedinecot kon narodot, povrzana so ubeduvaweto deka makedonskite
prezimiwa na -ovsk-(-i, -a) i -evsk-(-i, -a), pokraj -ov(a)
/ -ev(a), gi razlikuvaat Makedoncite od drugite narodi, sli~no
kako na primer nivniot literaturen jazik.
I pokraj toa {to vo pove}eto slovenski zemji ima prezimiwa od
razli~ni zboroobrazuva~ki tipovi, sepak se izdeluvaat nekoi tipovi
prezimiwa koi se karakteristi~ni samo za edna ili dve zemji. I taka
me|u ~e{kite prezimiwa kako karakteristi~en tip se tretiraat prezimiwata
so participna forma na -l vo ma{ki rod, kako Doležal, Pospíšil,
Smejkal, Vyskočil, na koi na sosednata polska teritorija im odgovaraat
`enskite participni formi na -ła (za ma`i), kako na pr. Czekała,
Domagała.
95