You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
O ANA ADANMIŞ<br />
cak fotoğraf bir iletişim aracı olarak kullanılır kullanılmaz, işin içine<br />
yaşanan deneyimin niteliği girer; o zaman da gerçek karmaşıklaşır.<br />
Yaralı bir bacağın röntgen filmi, kemiklerin kırık olup olmadığı<br />
hakkında "çıplak bir gerçek" sunabilir. Oysa bir fotoğraf bir insanın<br />
açlık deneyiminde, ya da diyelim ki bir şölen deneyiminde yatan<br />
"çıplak gerçeği" nasıl anlatabilir?<br />
Bir düzeyde yadsınabilecek hiçbir fotoğraf yoktur. Bütün<br />
fotoğraOarda bir olgu statüsü vardır. İncelenmesi gereken, fotoğrafın<br />
olgulara ne şekilde anlam verebileceği ya da veremeyeceğidir.<br />
*<br />
* *<br />
Fotoğrafın ne zaman ve nasıl doğduğunu, nasıl vaftiz edildiğini,<br />
nasıl büyüdüğünü hatırlayalım.<br />
Fotoğraf makinesi 1839'da icat edildi. Bu sıralarda August Comte<br />
Cours de Philosophie Posiıive'i* henüz tamamlamaktaydı. Pozitivizm,<br />
fotoğraf makinesi ve sosyoloji birlikte büyüdüler. Her birinin<br />
uygulama olarak sürdürülebilmelerini sağlayan, bilimadamları ve uzmanlar<br />
tarafından kaydedilen gözlemlenebilir, ölçülebilir olguların bir<br />
gün insana doğa ve toplum üzerine, her ikisini de düzene sokmasını<br />
sağlayacak ölçüde bütünlüklü bir bilgi sunacağı inancıydı. Kesinlik<br />
metafiziğin yerini alacaktı; planlama toplumsal çelişkileri ortadan<br />
kaldıracak, gerçek, öznelliğin yerine geçecekti; ruhta karanlık ve gizli<br />
olan ne varsa deneysel bilgiyle aydınlatılacaktı. Comte, belki<br />
yıldızların kökeni hariç, kuramsal olarak hiçbir şeyin insan için bilinemez<br />
kalmak zorunda olmadığını yazıyordu! O günden bu yana, fotoğraf<br />
makineleri yıldızların oluşumunu bile kaydettiler! Bugünse fotoğrafçılar<br />
her ay biıe, on sekizinci yüzyılda Ansiklopediciler'in tüm projelerinin<br />
kapsamı için hayal ettiklerinden daha fazla olgu sunuyorlar.<br />
Bununla birlikte pozitivist ütopyaya ulaşılamadı. Dünya da,<br />
mekanizması olduğuna inandıkları şeyin efendisi durumuna geçmiş<br />
*Pozitif Felsefe Üstüne Noılar<br />
100
Change language