01. John Berger - O Ana Adanmış

O ANA ADANMIŞ
lamının belirsizliğine yansır. Fotoğrafa geçirilen bütün olaylar belirsizdir;
bu belirsizlik, yalnızca olayla kişisel ilişkileri sayesinde bu eksik
sürekliliği kendi yaşam larıyla tamamlayan kişiler için ortadan
kalkar. Çoğu zaman fotoğrafın belirsizliği, fotoğrafı çekilen olayları az
çok doğru açıklayan sözcüklerin kullanılmasıyla genel okurdan gizlenir.
Anlatımcı fotoğraf -ki bu anlatımcılık anlam belirsizliğini
içerirken buna bir "neden atfedebilir" - görünümlerden yapılan uzun
bir alıntıdır: Buradaki uzunluğun ölçütü zaman değil, anlamın
yaygınlaşmasıdır. Böyle bir yaygınlaşma fotoğrafın süreksizliğini
avantaj haline getirerek elde edilir. Anlatı kesilir. (Uyuyan delikanlının
neden tren beklediğini bilemeyiz, gerçekten de tren beklemekte
olduğunu varsaysak bile.) Yine de aynı süreksizlik, bir dizi anlık
görünümü koruyarak, bizim bunları baştan sona okuyabilmemize ve
eşzamanlı bir tutarlılık bulabilmemize fırsat tanır. Öyle bir tutarlılıktır
ki bu, fikirleri anlatmak yerine, aklımıza getirir. Görünümler böyle bir
tutarlılık yaratma yetisine sahiptirler, çünkü dile benzer bir şey kurarlar.
Ben bundan yarı-dil olarak söz ettim.
Görünümlerin yarı-dili, sürekli olarak daha fazla anlam beklentisi
yaratu. Bakışlarımızla bir vahiy ararız. Yaşamda bu beklenti nadiren
gerçekleşir. Fotoğrafsa bu beklentiyi doğrular, üstelik bunu paylaşılabilir
bir tarzda yapar (tıpkı Kertesz'in bu fotoğraflarını okumayı
paylaştığımız gibi). Anlatımcı fotoğrafta görünümler kehanette bulunmaktan
çıkar, açıklayıcı olur. Bizi etkileyen de bu doğrulamadır.
Fotoğrafı çekilen olayın yanı sıra, fikrin açık seçikliğinin yanı
sıra, fotoğrafın bakma isteminde içkin olan beklentiyi tatmin edişi de
etkiler bizi. Fotoğraf makinesi görünümlerin yarı-dilini tamamlar ve
bunları eklemleyerek şaşmaz bir anlam oluşturur. Bu olduğunda, görünümler
arasında kendimizi birdenbire rahat hissederiz, tıpkı anadilimiz
söz konusu olduğunda rahat hissettiğimiz gibi.
128