You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
O ANA ADAJ\'MIŞ<br />
sofra adabının ayinsel etiketi; servisin resmiyeti; iki edim (yemek<br />
çeşidi) arasında masanın baştan aşağıya değiştirilmesi; son olarak da,<br />
daha dağınık ve daha az resmi bir dekora geçmek üzere tiyatronun hep<br />
birlikte terk edilişi.<br />
Köylü için yemek, bitirilmiş bir işi, bu nedenle de dinlenmeyi<br />
temsil eder. Emeğin meyvesi yalnızca "meyve" değil, iş zamanından<br />
çalınmış, yemek yiyerek geçirilen zamandır da. Şölenler dışında köylü,<br />
sofrada yemek yemenin getirdiği gevşetici etkiyi severek benimser.<br />
Doyurulan iştah yatıştırılmış olur.<br />
Burj uva için yeme oyunu, gevşetici olmak bir yana, bir uyarıcı<br />
işlevi görür. Sahnenin teatral çağrısı, öğün zamanlarında aile dramlarını<br />
kışkırtır. Tipik ödipal dramların geçtiği sahne, manuken tahmin<br />
edileceği gibi yatak odaları değil, sofralardır. Yemek salonu, burjuva<br />
ailenin kendi karşısına "elalem" kılığında çıktığı ve çatışan çıkarlarıyla<br />
iktidar mücadelelerinin son derece resmi bir tarzda yürütüldüğü yerdir.<br />
Ancak en ideal burjuva oyunu, eğlencedir. Burada, konuk davet etme<br />
anlamına "eğlendirme"* sözcüğünün kullanılması önem taşır. Ne var<br />
ki eğlence, her zaman kendi karşıtını da birlikte getirir: can sıkıntısı.<br />
Yalıtılmış yemek salonunda can sıkıntısı kol gezer. İşte yemek sohbetlerine,<br />
nükteye ve konuşmaya bilinçli olarak verilen önem buradan<br />
kaynaklanır. Ancak, can sıkıntısı hortlağı, yeme biçiminin de niteliğini<br />
belirler.<br />
Burjuva, aşırı yer. Özellikle de eti. Buna şöyle bir psikosomatik<br />
açıklama getirilebilir belki: Burjuvanın aşırı gelişmiş rekabet duygusu,<br />
kendisini bir enerji kaynağıyla -proteinle- korumaya yöneltir onu.<br />
(Tıpkı çocuklarının da kendilerini içlerindeki duygusal soğukluktan<br />
şeker çukulata yiyerek korumaları gibi.) Ancak, kültürel açıklama da<br />
en az bunun kadar önem taşır. Eğer öğünün zenginliği görülmeye<br />
değerse, yiyenlerin hepsi bu başarıdan kendilerine pay çıkarırlar, can<br />
sıkıntısı ihtimali de azalır. Paylaşılan başarı, temelde yemeğin<br />
pişirilmesiyle ilgili değildir. Bu, servetin başarısıdır. Servetle doğadan<br />
elde edilenler, aşırı-üretimin ve sınırsız artışın doğal olduğunun<br />
*eğlendirme: entertain. Türkçe'de bu sözcük bu bağlamda daha ziyade<br />
"ağırlama" olarak kullanılıyor. (ç.n.)<br />
158
Change language