Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TAKiı\.1 ELBİSE VE FOTOCRAF<br />
Takım elbiseyi, bu yeni klişenin dayattığı bütün o aşikar<br />
kısıtlılıkla birlikte lanse eden İngiliz centilmeni'dir. Takım elbise canlı<br />
harekelleri engelleyen, ayrıca hareketin buruşturduğu, kırıştırdığı, bozduğu<br />
bir kıyafettir. "Atlar kan ter içinde kalır, erkekler terler,<br />
kadınların cildi nemlenir." Yüzyılın başında ve Birinci Dünya<br />
Savaşı'ndan sonra da gittikçe artarak geniş kent ve kır pazarları için<br />
takım elbisede kitle üretimine geçilmiştir.<br />
Bedensel karşıllık çok açıktır. Çabayla bütünleşmiş olan bedenler,<br />
büyük, geniş hareketlere alışık bedenler: oturmayı, farklılığı ve<br />
çabasızlığı yücelten giysiler. Geleneksel köylü kıyafetlerine dönüşü savunduğumu<br />
zannetmeyin. Bu türden bir geri dönüş ister istemez<br />
çağdan kaçış olacaktır, çünkü bu kıyafetler kuşaktan kuşağa devredilen<br />
bir sermaye biçimidir; bugünkü dünyada, her köşesi pazarın egemenliğinde<br />
olan bir dünyadaysa, böyle bir ilkeyi benimsemek anakronizm<br />
olur.<br />
Gene de geleneksel köylü iş ya da tören giysilerinin, örttükleri<br />
bedenlerin özgül niteliğine nasıl saygılı olduğu üzerinde durabiliriz. Bu<br />
giysiler genel olarak bol kesimlidir ve yalnızca daha rahat hareket etmeyi<br />
sağlayacak şekilde toplandıkları noktalarda daralırlar. Bu halleriyle,<br />
az çok hareketsiz bir bedenin idealize edilmiş kalıbına uysun ve<br />
üzerinde askıda durur gibi dursun diye kesilmiş, terzi elinden çıkma<br />
giysilerin antitezleridir!<br />
Ama kimse köylüleri takım elbise almaya zorlamış değildir; dansa<br />
gitmekte olan üçlünün giysilerinden açıkça gurur duydukları da ortadadır.<br />
Bunları bir tür hevesle giymektedirler. Takım elbisenin sınıf<br />
hegemonyasının bir klasiği, kolayca öğretilir bir örneği haline gelmesinin<br />
nedeni tam da budur.<br />
Köylüler -daha farklı bir yolla da, kentli işçiler- takım elbiseye<br />
yönelmeye ikna edilmişlerdir. Reklamlarla. Fotoğraflarla. Yeni<br />
kitle iletişim araçlarıyla. Satıcılarla. Örneklerle. Yeni tip yolcu görüntüleriyle.<br />
Aynı zamanda da yerleşimdeki ve merkezi devlet örgütlenmesindeki<br />
siyasal gelişmelerle. Örneğin: 1900 yılında Fransa'daki<br />
bütün belediye başkanları büyük Uluslararası Sergi onuruna ilk defa<br />
Paris'te ziyafete çağrıldılar. Çoğu, kır komünlerinin köylü belediye<br />
başkanlarıydı. Yaklaşık 30 000 kişi geldi! Ve doğal olarak bu tören<br />
61
Change language