01. John Berger - O Ana Adanmış

GöRÜNÜMLER
kağıdının üzerindeki işaretlerle bu işaretlerin temsil ettiği ağaç
arasındaki) anlık ve inşa edilmemiş bir ilişkidir aynı zamanda. Gerçekten
de bir iz gibidir.
Fotoğrafçı ağacı, istediği görüntüyü, filmin çeşidini, odağı,
filtreyi, poz süresini, baskı solüsyonunun kuvvetini, basılacak kağıdın
cinsini, baskının açıklığını ya da koyuluğunu, baskının çerçevesini -
ve buna benzer başka şeyleri- seçer. Ancak karışmadığı -ve
fotoğrafın temel niteliğini değiştirmeden karışamayacağı- nokta,
ağaçtan gelen ışığın mercekten geçişiyle bunun filmin üzerinde
bıraktığı izdir.
Çizimle fotoğraf arasındaki farkı sorgularsak, iz'le kastettiğimizin
ne olduğu daha açık ortaya çıkacaktır. Çizim bir çeviridir. Yani kağıt
üzerindeki her işaret, yalnızca gerçek ya da hayali "model"le değil,
kağıtta baştan beri bulunan işaret ve uzamla da bilinçli olarak
bağlantılıdır. Bu nedenle çizilmiş ya da boyanmış imge sayısız
yargının enerjisiyle (ya da eğer çizim kötüyse, bitkinliğiyle) örülmüştür.
Bir çizimde ne zaman bir figürasyon yapılsa, ona ilişkin her
şeye, sezgisel ya da sistematik olarak, bilinç aracılık etmiştir. Bir
çizimde elma yuvarlak ve küresel olarak yapılmıştır; fotoğrafta elmanın
yuvarlaklığı, ışık ve gölgesi verili olarak algılanır.
Yapmayla algılama arasındaki bu fark, zaman ile oldukça farklı
bir ilişkiyi de ima eder. Çizim, kendi yapım zamanını içerir; bunun
anlamı da gösterdiğinin yaşama zamanından bağımsız olarak, kendi zamanına
sahip olmasıdır. Bunun aksine fotoğraf, neredeyse ansal olarak
-bugün genellikle insan gözünün algılayamayacağı bir hızdaalgılar.
Fotoğrafın içerdiği tek an, gösterdiği şeyin yalıtılmış anıdır.
Bu iki tür imgenin içerdikleri zaman arasında bir başka önemli
fark daha vardır. Çizimde varolan zaman, tekdüze değildir. Ressam,
önemli bulduğu şeylere daha fazla zaman verir. Bir yüz, muhtemelen
üzerindeki gökyüzünden daha fazla zaman içerecektir. Çizimdeki zaman,
insan değerlerine göre gerçekleşir. Fotoğrafta zaman tekdüzedir:
imgenin her parçası tekdüze süremli bir kimyasal işleme tabi tutulmuştur.
Ortaya çıkma sürecinde bütün parçalar eşit olmuştur.
Çizimle fotoğraf arasındaki zamana ilişkin bu farklılıkhr bizi bu
iki iletişim aracı arasındaki en temel ayrıma götürüyor. Bir çizimi
95