01. John Berger - O Ana Adanmış

GÖRÜNÜMLER
likte, tarihsel açıklamalarımız ne olursa olsun, görünümlerin bilmecesi
sürer. Felsefi olarak bu bilmeceden kaçınabiliriz. Ama bakışlarımızı
kaçıramayız ondan.
*
* *
İnsan etrafına bakar (ve insan her zaman, düşlerde bile, görülebilir
olanla çevrilidir) sonra etrafında bulunanları, koşullara göre, farklı
farklı okur. Araba kullanmak bir tür okumaya yol açar; ağaç kesmek
başka bir tür okumaya; bir arkadaşı beklemekse bir başkasına. Her etkinlik
kendi okuma biçimini harekete geçirir.
Başka zamanlarda okuma, ya da okumayı oluşturan tercihler, bir
amaca yöneltilmiş olmaktan çok, zaten gerçekleşmiş bir olayın sonucunda
ortaya çıkarlar. Duygu ya da ruh hali okumayı harekete geçirir;
bu şekilde okunan görünümler de ifade edici olur. Bu tür anlar edebiyatta
sıklıkla betimlenmiştir; ancak bunlar edebiyatın değil, görülebilir
olanın alanına aittirler.
Filistinli yazar Hasan Kanafani, baktığı her şeyin aynı acının ve
kararlılığın ifadesine dönüştüğü bir anı betimler:
Nadia'nın, kalçadan kesilmiş bacağını hiç unutmayacağım. Asla!
Yüzünü yoğuran ve sonsuza dek yüz çizgilerine sinmiş olan o
acıyı da unutmayacağım. O gün Gazze'deki hastaneden çıktım,
avucumda Nadia'ya vermek üzere getirmiş olduğum iki sterlini
sessiz bir alayla tutuyordum. Yakıcı güneş sokakları kan rengine
bürüyordu. Ve Gazze yepyeni bir yerdi Mustafa! Senle ben onu
hiç böyle görmedik. Oturduğumuz Şaciya mahallesinin girişine
dizilmiş taşlar bir anlam taşıyordu; sanki oraya bu anlamı
açıklamak amacıyla, yalnızca bu nedenle konmuşlardı. İçinde
yaşadığımız, iyi insanlarıyla yedi yıllık yenilgiyi paylaştığımız
Gazze yepyeni bir şeydi. Bu bana salt bir başlangıç gibi göründü.
Bunun neden salt bir başlangıç olduğunu düşündüğümü bilmiyorum.
Eve dönerken geçtiğim ana caddenin yalnızca Safad'a giden
uzun, upuzun bir yolun başı olduğunu tahayyül ettim. Bu
Gazze'deki her şey, ağlamakla dindirilemeyecek bir mutsuzlukla
117