Przerażony kameleon - eseje o przyszłości zarządzania - E-mentor

Wstęp: 10 lat w wieku nieciągłości
Kłopot polega jednak na tym, że wszyscy wprawdzie przeczuwają nadchodzącą rewolucję
organizacyjną, ale nikt nie wie, jak organizacje XXI wieku będą naprawdę wyglądać. Miał rację
Graucho Marx mówiąc, że „Przewidywanie jest trudne, szczególnie na temat przyszłości.”
10 lat myślenia o przyszłości w programie WEMBA
W perspektywie historycznej 10 lat – to w istocie niezbyt wiele. Ale w życiu pojedyńczego programu
zawansowanej edukacji menedżerskiej, jakim jest Warsaw Executive MBA, prowadzonego
przez Szkołę Główną Handlową i Carlson School of Management University of Minnesota, to
cały okres jego istnienia. Świadomość problemów związanych ze specyfiką i trudnością funkcjonowania
biznesowego w epoce krótkoterminowej nieciągłości była tu zawsze wysoka. Na
tyle wysoka, że w programie przewidziano specjalny przedmiot dedykowany analizie głównych
wyzwań menedżerskich, obecnych i przyszłych. Początkowo był on realizowany w ramach kursu
General Management. Później dokonano w nim dalszych zmian programowych w kierunku
większego nacisku na analizę nowych zjawisk w otoczeniu ogólnym i ich dalekosiężnych konsekwencji
dla przyszłości zarządzania. Zmieniono też nazwę na taką, która bardziej odpowiadała
nowej treści: Management Challenges and Organizational Behavior.
Słuchacze byli zachęcani do myślenia o przyszłości i tworzenia jej potencjalnych scenariuszy.
Powstało w ten sposób wiele ciekawych i błyskotliwych, pisanych niekiedy z wielką pasją,
esejów. Z okazji 10 rocznicy Programu postanowiliśmy najlepsze z nich opublikować, aby w ten
sposób dać unikalny obraz przemian sposobów rozumienia zmian procesów biznesowych
w ciągu tych gorących 10 lat.
Od początku zarówno studenci, jak i ich profesor mieli świadomość, że myślenie, a jeszcze
bardziej pisanie, o przyszłości w takim właśnie czasie krótkookresowej nieciągłości jest
zadaniem tyleż niełatwym, co niewdzięcznym. Kłopot polega na tym, że wszyscy wprawdzie
przeczuwają nadchodzącą rewolucję organizacyjną, ale nikt nie wie, jak organizacje XXI wieku
będą naprawdę wyglądać 3 . Prawdopodobieństwo pomyłki jest duże, podobnie jak i skłonność
uczonych do wyśmiewania nietrafnych prognoz swoich kolegów.
Mimo wszystko nie jest łatwo oprzeć się tej pokusie, szczególnie kiedy nie chce się poprzestać
na reporterskim opisie domniemanego kierunku zdarzeń. Dla teoretyka zarządzania staje się to bowiem
wówczas zajęciem nie tylko ciekawym, ale przede wszystkim niezmiernie pouczającym.
Świat organizacyjny podlega zmianom tak głębokim i wielopostaciowym, że w ich efekcie
wyłania się rzeczywistość niepoddająca się analizie z wykorzystaniem istniejących pojęć
i instrumentów teoretycznych. „Przyszłość – jak z żalem skonstatował kiedyś Paul Valery – nie
jest już dzisiaj w żadnym razie taka, jak kiedyś była”. Obserwacja wielu z tych nowych zjawisk
i procesów nie tylko każe nam zakwestionować szereg starych teorii, podejść i kategorii analitycznych,
ale prowadzić może do konieczności przeformułowania najbardziej fundamentalnych
założeń dotychczasowej filozofii zarządzania.
Praca nad esejami wymagała na początku ustalenia co to jest przyszłość? Czy jest to punkt
w czasie przed nami, od którego dopiero zacznie się dziać coś nowego? Oczywiście, że nie.
Przyszłość organizacji zaczęła się już wczoraj. Wiele z ponad 200 realnych przykładów organizacji
zgromadzonych z etykietą „interesujące” w bazie danych słynnego projektu Inicjatywa XXI wieku
w Sloan School of Management, MIT, wykazuje jednoznacznie, że przyszłość już jest tutaj.
3 P. Płoszajski, Organizacja przyszłości: wirtualny splot kontraktów, [w:] Przedsiębiorstwo przyszłości, pod redakcją
W.M. Grudzewskiego i I. Hejduk, Diffin, Warszawa 2000.
9