Przerażony kameleon - eseje o przyszłości zarządzania - E-mentor

Bohdan Bartoszewicz, Paweł Jakomulski
Robert Korn, Maria Szreder
WEMBA 6, 2001
Pamiętnik z przyszłości
W przyszłości zwycięstwo w globalnej konkurencji będzie warunkowane gotowością do
nieustających zmian. Z takim stwierdzeniem zgadzają się wszyscy teoretycy zarządzania.
Organizacja przyszłości, aby w ogóle przetrwać, będzie musiała być przede wszystkim zdolna
do ciągłych przekształceń celem dopasowania się do nowych, nieoczekiwanych wyzwań.
Jednym z najważniejszych elementów walki o przetrwanie, którego znaczenie wciąż rośnie,
jest dla organizacji zarządzanie zasobami ludzkimi. Jak wiadomo, model, w którym miejsce
pracy przechodziło z ojca na syna (choćby to był nawet fotel prezesa zarządu), zaś regulaminy
pracy przewidywały nagrody jubileuszowe za 15, 20 i 25 lat pracy w tej samej firmie, odchodzi
już nieuchronnie w przeszłość. Mało kto z młodych, wykwalifikowanych i niecierpliwych
absolwentów renomowanych uczelni marzy o tym, aby związać swą karierę z jedną – choćby
i najlepszą – firmą i przejść w niej kolejne szczeble awansu od referenta do dyrektora. A nawet
gdyby taki mamut znalazł się na rynku pracy, wybór odpowiedniej firmy także nastręczyłby
mu wiele trudności z uwagi na fakt, że nie ma chyba korporacji, o której z całą pewnością
można powiedzieć, że będzie istaniała za lat dziesięć. Czy warto więc wiązać się z czymś, co
jest z natury rzeczy ulotne i nietrwałe?
Uchodzące dotychczas za najbardziej stabilne organizacje działające w sferze produkcji
materialnej będą – niestety – zapewne tracić na znaczeniu z uwagi na pogłębiający się co
najmniej od końca XIX wieku trend, polegający na postępującej mechanizacji i automatyzacji
procesów produkcyjnych. Już obecnie w rozwiniętych gospodarkach procent zatrudnionych
w rolnictwie oscyluje wokół 2, zaś w przemyśle – wokół 15 i wciąż spada; można zaryzykować
twierdzenie, że za pięćdziesiąt lat procent ten będzie pomijalnie mały, cały zaś potencjał zasobów
ludzkich przeniesie się w sferę niematerialną (ten rodzaj pracy najtrafniej charakteryzuje
angielski termin knowledge work, co można przetłumaczyć jako „praca kwalifikowana”). Jak
wiedzą wszyscy managerowie, zarządzanie wykwalifikowaną, świadomą (przede wszystkim
swoich praw), twórczą i samodzielną siłą roboczą to zupełnie co innego niż zarządzanie „szarą
masą”: inna musi być kultura organizacyjna, inne kwalifikacje i kompetencje liderów, inne
mierniki efektywności oraz sytemy motywacyjne.
Stąd nietrudno sobie wyobrazić, że w niedalekiej już przyszłości tradycyjne organizacje
i hierarchiczna struktura ustąpią miejsca sieciom pracowników zatrudnionych w wymiarze odpowiadającym
zadaniom, jakie w danym momencie są niezbędne do wykonania. Tradycyjne
57