Przerażony kameleon - eseje o przyszłości zarządzania - E-mentor

Kapitał ludzki
John Ford wprowadził 5-dolarową dniówkę nie po to, by robotnika było stać na zakup Forda T,
ale żeby stworzyć oddaną i odpowiedzialną załogę. Dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek zdajemy
sobie sprawę z tego, że kapitał ludzki to najważniejsze aktywa firmy. Takie, jakim kiedyś była
ziemia, a dużo później maszyny i budowle. W wynajętym biurze, na wyleasingowanych krzesłach,
przed dzierżawionymi komputerami pracują ludzie, którzy w każdej chwili mogą odejść
i zostawić firmę z niczym.
Zagadnienie ma drugą stronę – pracownicy, zdobywając znaczenie, utracili bezpieczeństwo.
Już nie wrócą czasy, gdy firma gwarantowała, że ktoś kto sumiennie wykonuje swoje
obowiązki, będzie miał zapewnione stanowisko pracy, stały wzrost wynagrodzeń i możliwość
awansu. Odchudzanie organizacji i redukcje zatrudnienia, jakkolwiek wątpliwe byłyby efekty
ich przeprowadzenia, na pewno spowodowały jedno – ludzie utracili poczucie bezpieczeństwa,
a firmy utraciły lojalność pracowników (z redukcjami jest też zresztą taki problem, że od razu
widać potencjalne efekty, ale trudniej przewidzieć wszystkie koszty). To także efekt generalnego
przewartościowania właściwego dla tzw. Pokolenia X, które uważa, że praca to nie wszystko,
że ważniejsza jest jakość życia i życie rodzinne.
Organizacje i pracownicy muszą dojść do nowego porozumienia, by ustabilizować nową
sytuację. Ta nowa umowa określałaby, że w zamian za ryzyko zwolnienia, za spłaszczenie organizacji
i mniejszą możliwość awansu, dajemy pracownikowi możliwość uzyskania najlepszego
ubezpieczenia społecznego. Jak to określił Bill Gates – najlepszym ubezpieczeniem pracownika
są jego umiejętności zawodowe. Musimy dać pracownikowi wiarę, że jego praca podnosi jego
wartość, że inwestowanie w siebie, ciężka praca, żarliwe wykorzystanie możliwości szkoleniowych,
które daje firma, jest ważniejsze niż wyższa pensja i stanowisko dyrektorskie. Możliwość
wyboru ścieżki rozwoju, przedsięwzięć, w których się uczestniczy, wiara w misję i wagę rzeczy,
które się robi może dać więcej. To naprawdę daje wolność i bezpieczeństwo.
To może nie wystarczyć, by kapitał ludzki zapewnił nam przewagę konkurencyjną.
Przed organizacją stanie strategiczne zadanie kształtowania swojego kapitału ludzkiego
– przyciągania najlepszych, stymulowania ich rozwoju i... utrzymania ich w firmie (bo tak jak
z klientem – znacznie korzystniejsze jest utrzymanie dobrego pracownika niż szukanie nowego).
Te zadania będą wymagały specjalnych zabiegów przywódcy.
Złagodzenie efektów, o których mówimy powyżej, może nastąpić dzięki rozwinięciu się
idei telecommutingu, czyli pracy w domu i komunikowania się z firmą i innymi pracownikami
za pośrednictwem rozległych sieci komputerowych oraz większym niż dotychczas udziałem
starszych pracowników, o większej dyspozycyjności, doświadczeniu i łatwiejszej adaptowalności
do organizowania zasobów ludzkich firmy według filozofii just-in-time (jak twierdzi Peter
Drucker, niezbędne już niedługo okaże się podwyższenie wieku przechodzenia na emeryturę
na 75 lat).
Menedżer przyszłości
Organizacja jutra
Menedżer przyszłości zapewni urzeczywistnienie wszystkiego, co w kategoriach postulatów
opisaliśmy wcześniej. Jakkolwiek wygląda to na tradycyjną działalność menedżera, to przyglądając
się metodom i środkom oraz ramom tej działalności w nowym wieku, trzeba powiedzieć,
że zarządzanie będzie miało „inny charakter”. Menedżer musi poszukiwać nowych obszarów
19