Euskal Literatura III

BIZITZ-APURHAK.—Lekeitio'n jaio zan A. Kandido, 1867-
10-3'an. Beronen gurasoak: Pedro Migel Basabe Agirre ta Mari
Krutz Erretolaza Aberasturi, biok lekeitiarrak. Aitor dezagun
emen: Lekeitio ta inguruak, ur ta lur ospetsu izan direan gizaseme
askoren seaska izan ditugu. Bakoitzari berea.
Nolakoa izan ote zan A Kandido seta ta menduz? Lekeitiar
onen bizitza ta euskal lanak mamin aztertu zizkigun E. Erkiaga'k
onela dio: «Urduria ta eragiña, argia ta bizkorra izan zan
bere bizitza osoan Aita Kandido». Eta gaztetako zeinbat zertzelada
ere aitatzen ditu: «Sendi apaleko seme, dirudianez, mutiko
zala an inguruan dagoan Olaldeko fabrikan ibilli ei zan.
Txori-zale itsua zan, eta baso ta txaraketan eta mendi-bízkarretan
ba-ekian arek nun egozan txori-lekurik egokienak. Amaika
bidar ekin eutsen orretan, eta baita arraiñetan bere, gure Kandido-k
eta gure R. M. Azkue'k, errikide ta txikitako lagunak.
Ondo ekien mutil sostor aek Oleta, aingirak artzeko toki aukerakoa
zana, an zubipean-eta! w.
Amalau bat urte zitula, Jaunaren deiari erantzunik, elizgauzak
ikasten asi zan: gramatika ta latin Lekeitio'n bertan ikasi
zitun Uribarrendarrak sortu zuten eskolan. Filosofi Gazteiz'en
eman zuen, ango apaiz-mintegian. Ogei ta iru urtekin, ots, 1891-
7-27'an, Loiola'n sartu zan jesuita, Teoloji-ikasketak, Aita Txopitea
aulestiarra maixu zuela, Salamanl^a'n egiñik. Azkenez, Filosofi-Teoloji-gaiak
sakonagotuaz, Doctor titulua iritxi zuen jakintzazko
arlo bi oietan. Aita Ogara-ta izan zituen ikaskide. Guenean,
1901-7-30'an, mezadun egin zuen Oña'n, Burgos'ko kardenal
gongotzai zan Gregorio Mari Agirre euskaldunak.
Arrezkerokoan, «aren zeregiñik arduratsuena arimak bide
oneratzen ekitea izan zan; aren lanik beiñena ta bikaiñena, izlarikuntza».
Salamanka, Oña, Loiola, .Gazteiz, Burgos, Karrion..
. egon zan ikastetxe guztietan arima-arduraz lilluratuta
zebilkigun beti. Euskeraz ta erderaz ari zan, jo ta ke. Egotaldirik
luzeena, egia esateko. Durango'n Josulagunen etxean, Gogo
Iñarkunak emateko ta egiteko eregi zan etxean egin zigun.
124