Euskal Literatura III

14.-ARANA GOIRI'TAR SABIN (1865-1903)
Naikoa maixeatua izan da A. Villasante, euskaltzale garai
onek, ots, Arana Goiri'k euskera berriztatu nairik osotu zuen lanari
buruz, bere Euskal Literaturaren Kondairan erein zituen
iritziengatik. Eáíñá pranrziskotar argi onek au ere idatzi zigun:
«Indar bati bidea eman zion oroz gaiñerik. Indar ori egiaz gaur
ere sentitzen dena, ta gure erriaren kontzientzia zain ta muin
astindu duena, euskaldunoi geure izkuntza zaarra zaindu ta lantzera
funski bultz-eragiñaz. Sabino'ren politikazko ta izkuntzarekiko
usteak ontzat ematen ez dituenengan ere daragian indarra,
beroni aurka egiten dienengan ere sumatzen dan indarra
noski» (MLV, 290 orr.).
BIZITZ-OSTOAK.—íjaur Bilbao dugun Abando'n jaio zan
Sabino, 1865-1-26'an, San Bizente eliza ondoan Arana'tar Santiago
ta Goiri'tar Paskuale senar-emazteak zeukaten etxean; zor"
tzi seme-alabetatik, berau azkena. Lenengo ikasldntzak bertan
asi zituen; baiña zortzi urteko zala, 1873'an, Laburdi'ko Getari
erritxora aldatu zan bere ama ta bi anaikin: aiea Inglaterra'n
zegon orduko, emengo karlatar guda zala-ta, uri artara iges
eginda. Baiona'n egin zizkigun 1873-1875 arteko ikasiak; 1875-
1876 artekoak, berriz, Donibane Lohitzune'n, azterketak Ondarribi'n
egiñaz. Amaika urtekin, Abando'ra dator berriro, ta
1876'garren urteko ikastaroa Orduña'n asten du, jesulagunen
ikastetxean; 188l'an, ordea, azkenengo ikastaroa bukatzen zegoelarik,
il-zorian jartzeraiño gaixotu zitzaigun.
Urrengo bi urteetan, ondo sendatu arte etzuen ezer ikasi.
Orduntxe asi zan, alare, bere sorterria ta sorterri orren edertasunak
ezagutzen. tina aren bi amets, bizi osoan urduri erabilli
zutenak: bere erria ta onen arima, euskerea. Bi amets oientzat
izan zan zeukan guztia. Gaztetan ba-zituen nunbait bere illuntasimak,
baiña bere anai Koldobika'k uxatu zizkion illun-matasok
eta arrezkero etzuen dudarik izan aberriaren alde itsuan
jokatzeko ta zeukan guztia —bizia ere bai- bere onez emateko.