Euskal Literatura III

Anitzek uste dute eskuaraz untsa idazteko aski dutela hiztegietako
hitz guziak yakin gogoz eta apuñatik. Eta ez da batere
hala. Ene ustez bitzen ikastea bezain beharrezekoa da aditza eta
berboa, egindura, eta itzuliak eskualdunki ibiltzea, zeren eta
hitz batek, hitzaldi batean erran nahi duena, beste batean, bera
lekuz kanpo da, funtserik gabekoa.
Ikusbide anitz ezar nezazke, hemen, bainan irakurleak enea
ez diten herabez, ez ditut lerro hauk luzatu nahi edadura haundiskoa
emanik ene oharreri. Buru-austeak izan ditut zonbait
aldiz idazki batean hitzaldi bat ezin arras ulertuz, bere itzuliaren
ilundura ezin argitaratuz, xuxenki yakiteko zer erran nahi ote
zuen, eta ardurenik azti batek bezala bere mamia atera beharrez.
Hortakotz erran dezagun berriz ere, behin betikotz, baitezpadako
eta ezin utzizko beharra duela urte guziz iragaitea ahalden
epe luzena herri eskualdun huts batean, baserritarren solaseri
iarraikirik, eskuara garbi, trebe eta gurbil ikasi nahi duenak. Liburuen
ikasgaien eta errint-erakasleen ondotik hori behar lukete
egin guziek, urtean behin. Zer mirakuluzko oputzak, zer
mozkin nasaiak ez lezazkete bil! Uzta ederragorik ez dezakete
amestu.
Nihauri gertatu zautana erraiten dautzuet, irakurleak; eta
ene ikasbidea yarraikirik zihaurek, froga zinezkete nik erranak.
Eta lerro hoen ondotik erran behar dut aspaldian gogoan nuena
Indar gure adixkide idazleaz. Bere eskuara arras laket zait:
garbia, ernea eta bakuna, hian gisa goxokoa eta argia, nun mendiez
bi aldetako eskualdunek ulertzen ahal duten errexki, dremendenik
neketasunik gabe. Eta arrigarriago dena: eskuara ikasi
omen du, ez amaren besoetan, bainan mutiko tarrotua zelarik.
Ez daiteke sinets bere eleketa eta idazkieri oharturik, ez dela
harén sor-mintzoa. Barka nezazu, Irular, zure matelak gorriarazi
baditut izpiño bat; bainan egia erran behar da oroz gainetik,
lausenguak alde bat utzirik. Nolako aita, halako semea» (Prosistas
navarros, 93 orr.).
3S4