Euskal Literatura III

Amabost atal dauzka idaztiak. Ona: 1) Gure mendi ta oianak;
2) Arbolak etsai asko ditu; 3) Nola zugaitz-zaletugizona?;
4) Zuaitza ain bearrekoa ba'da, zer zuaitz-mota erabilli bear
da?; 5) Piñua. Lerra (Erretxindunak); 6) Piñuaren gaitzak;
7) Sekuoia-zugaitzak; 8) Pedro Ziga zanaren Bertiz'ko etxaldea;
9) Nekazarien nagusi-maizter arteko ezda-baida zuatzari begiratuta;
10) Erri-gizonai zerbait esan nai; 11) Artzaiakin itzaspertu
bat; 12) Auntzak eta basoak; 13) Zotz eta abar; 14)
Azitegi-muntegiak nola eratu?; 15) Irakurleari azken agurra.
Jakingarri-) akingarriak dira atalok, onentzat naiz arentzat.
Ederki sailkatu ditu gaiñera gauzak: atsegiñez irakurten da liburua,
asi ta amaitu. «Ibillaldi gozo ta atsegiñak egin ditugu
—diosku egileak—. Bai zuaitz ederrak ikusi ere. Ederrak benetan
Leitza'ko gaztain eta izaiak; Lekeitio'ko aritz eta «insignis
amona»; Tolosa'ko zedro ta Lawson zipresa; Albiztur,
Ataun da Lizartza'ko pagoak; Arama'ko zuaizti gazte-lirañak;
Ondarroa'ko «insignis» saill bikañenetakoa; Bertiz'go Ziga jauna
zanaren etxalde zoragarria. Ogia, ura ta sua eskeintzen dizkigute.
Ez al da ala? Baita, edertasuna, alaitasuna, pakea ta osasuna
ere» (Loe. cit, 153 orr.).
Euskera garbi ederra darabil, utsik ezagutzen eztuna, itzez
zein joskeraz. A M. Labaien'ek: «Euskera jori ta errikoian
idazten du; erabat argi ta aratza». Ona zatitxo bat:
«Len zuaitzik batere ez dagon lur soil eta leorrean aritz
landarea alperrik bezela aldatuko dezu. Aritz ta naiz pagoak
lur leor eta soiUik ez du nai. Landare oiek biak lenengo urtetan
beintzat babesa nai dute. Lendik zuaitz zarrak izanda ere babes
pixka bat egiteko gaitz erdi. Bestela kaxkabetx txoriari eusteko
aña ere nekez egingo zaizkitzu. Izatekotan errekondotan edo lur
eze ta gizenetan etorri liteke beste babesik gabe.
Aritz edo pago zalea bazera, lenago esan zaizu. Piñuarekin
asi. Piñuaren babesean aritza naiz pagoa etorriko zaizu. Ugari
antzean bada, bi illara piñu ta iUara bat aritza edo pagoa; ta
orduan zure asmoak or nunbait beteko dituzu.
2K