Euskal Literatura III

9.-JUAN IZURRATEGI ETA BERROSTEGIETA
(1863-1938)
Beiñola, 1923'an5 idazld saila ateratzeko asmoa artu zuen Izurrategi
apaizak, eta liburu orren Irakurleari deritzan aurre-itzetan,
onela idazten zuen Ariño'tar Joseba lekaideak: «Benetan
asmo bikain da argia sortu eban nire aspaldiko irakasle jakintsu
ta adixkide on Izurrategi'tar Jon jaunak! Eta zelan jantzi ta
atondu dauan bere biotz euzkotar jatorran erne yakon gogai
eder ori, euzkaidunoi atsegin gozua argitaratuaz emoteko.. . !».
NOR ZAN.—Bilbao'n jaio zan Izurrategi, 1863-8-22'an, eta
egun onetan bertan bataiatu zuten San Anton elizan. Bere gurasoak:
Martin, Ondarruko semea, ta Isidora, Elgoibar'ko alaba,
orduan Bilbao'n bizi ziranak.
Izurrategi'k merezi du leku egoki bat gure literaturan. Itzez
ez-ezik, idatziz ere agertu zuen, eta zabaldu euskal errian, Kristoren
itza. Azbue'k zirikatuta edo, asi zan idazten. «Euskalzale»-n
agertzen dira Izurrategi'ren lenengo idazlanak, eta «neure
adisidde ta ikaslagun biotz-biotzekoa» deitzen dio lekeitiarrari.
Ikaskide ta adiskide miñak ziran biok, eta Azkue'k eskatuta asi
zan, itxura dabez, idazten. Gorliz'en zegoen arimazai, ta karta
antzera idazten zuen, ango izparrik irtenenak biaíduaz.
Euskaí-lera umetatik zerabillen antza izate barruan. Orixe
zalata, naikoa jasan bear izan zuen bizitza osoan. Euskera galduaz
zijoan itxas egal artan, eta au ezin zuen irentsi. «Elizgizon
nazan aldetik —idazten du- , alegiñik asko egiten dot geure
euskera zarra, gozo, kutun da maitea zabalduteko; baiña eskola-maixuak
eta gurasoak lagunduten ezpadeuste, zer egin daiket?
Gurasoak euren etxeetan erderaz berba egiten dabe, umetxuak
eskolan eta eskolatik kanpora, euren jolasetan beste ainbeste
egiten dabe, eta lurperaturik geratuten dira gure alegin
eta indar guztiak» (Euskalzale, 1898, 39 orr.).
"59