Euskal Literatura III

Blzi-ZEAZTASUNAK.—Pasaí San Juan7en jaio zan 1841'an;
baiña Iraola gaztetxo zala Donosti'ra aldatu zan famili osoa, ta
Biktoriano'k ementxe igazi zuen bere bizitza guztia. Azpeiti'ko
alaba Katalin Alvarez'ekin ezkondu ta Legazpi kalean egon zan,
beiñola Pio Baroxa bizi izan zan etxean. Arri-idazkola edo litografia
bat zeukan bere etxean eta, makiñak erabilteko, asto
bat moldatzen zizun tipirrika barruko aterpe larriñean. Udaletxeko
kontzejal izan zan bein baiño geiagotan eta olako kargudun
zala, gaur uri aldea edertzen duten millazka zugatzak
landatu zitezen eskatu zutenetariko bat Iraola duzu.
Gizakume men eta langillea. Eguneroko jardunari berea
eman ondoren, idazteari oratzen zion guztiz jorantsu: litografi
ta idatzi zeregiñean atertu gabe il arteraiño ari izan zitzaizun.
Etzan bezuza ta erregalu zale. «San Tomasetan edo, iñor
erregaluekin etortzen bazan, bera etxean bazan, ateondora joan,
etorritakoari ostikoa eman ta eskalletan bera bialtzen zun bere
erregalu ta guzi». Ez omen zan egurasten ibilten, alper-ontzitzat
ar etzezaten. Bein, 1899'an, Paris'era joan zan ango Erakusketa
ikustera, ta globo batean igo ei zan.
Gorputzez lodi ta altua zan. Urte askorekin ere, sendo ta
tente zebillena. Donostia'n il zan, azkenez, 1919-9-19'an.
EUSKAL IDAZLE,—Idazlari ugaria duzu. Lanak argitaratzean,
bere izen-abizenak ez-ezik, Txuri ta Sei izengoitiak ere
erabilten zitun. 1880'tik asi zan Iruña'ko Revista Euskará'rí
idazten; errez, alai ta errikoi beti. Berein gai ta gauza urratu
zitun bertsoz ta itz askatuan, baiña par-eragitekoak zitzaizkion
begikoen. Orduko aldizkari danetan agiri dira bere lanak : «Euskalzale»-nj
«Ibaizabal»-en5 «Euskal-Erria»-n, «Euskal-Esnalea»-n,
«Euskalerriaren Alde»-n, «Baserritarra» ta olakoetan;
Buenos Aires'ko «La Baskonia» bera ere Iraola'ren izkirimiri,
ipui ta bertsoz baterik dago.
Irutan banandu ditzakegu aren lanak: a) Kontuak; b) Olerkiak,
eta d) Teatru-xatiak.
le