Euskal Literatura III

7.—RAMON MENENDEZ PIDAL (1869-1968)
Naiz-ta gure euskal lurretik sortzez bederen naiko urrutikoa
izan, galiziar onek merezi du gure literaturan ere omenezko
aipua. Beraz, bego ementxe.
Gizaseme jakintsu au La Coruña'n jaio zan 1869-3-13'an.
Jakintza ta Edertiak ikasi ondoan, 1893'an iritxi zuen Doktor
titulua, 1899'tik aurrera Madrid'eko Ikasgu nausian irakasle
izanik; 1901'tik Real Academia'ko lankide, 1925'an espaiñar
Izkuntza batzar orren Zuzendari izendatu zuten, 1936'rarte
kargu ortan iraunaz; 1947'an berriro eman zioten kargu bera,
ta eriotzararte jarraitu zuen zuzendaritzan. 1968-11-14'an il
zan.
Agitz langillea ta gai askotan ikasia genduen. Liburu mordoa
argitara zuen. Oietatik aípagarrienak: La leyenda de los
infantes de Larra (1896), Crónicas generales de España (1898),
Poema del Cid (1908-11), Poesia juglaresca y juglares (1924),
españoles en la Historia (1947), Los españoles en la Literatura
Orígenes del español (1926), La España del Cid (1929), Los
Españoles en la Literatura (1949), Romencero hispánico (1953),
ta abar.
Euskaltzain urgazle izan zan 1919'garren urtetik; eta Euskaltzaindiak
1968'eko otsaiUean ospatu zuen batzarrean, deduzko
euskaltzain izendatu zuten. Merezia nunbait, euskal kulturaz
ainbat lan eder osotu bait zigun: «Roncesvalles», «Vitoria
y Las Casas», «El idioma español en sus primeros tiempos»,
«Toponimia prerrománica hispana)), ta abar.
Baiña euskai izkuntzaren inguruan burutu zuen lanik oberenetarikoa,
aurretik egiñiko mintzaldi ta antzekoakaz antolatu zigun
bilduma da, ots, En torno a la lengua vasca (Madrid, 1962).
(Ikus San Martin, Euskera, 1968, 284 orr.; Gran Enciclopedia del
Mundo, 12, 958 orr.).