Euskal Literatura III

LAB URPEN
Begikaldi zabal baten igaro ba'dagizkigu begiak gauden garaian
zear, bertatik konturako gara ua etzala izan badaezpadako berbizkunde
eragia, zirkin-aldarra. Euskalerri osoa oartu zala zirudin orduko legemoztutzeak
berekin zekarren ondamendiaz. Elkar sustaturik, beraz,
lerrenak egin bear ziran euskera beintzat gaizkatu zedin, Izkuntza onez
ateratze ontan politika guztien gaiñetik jokatu zuten.
I," Sail aundia, XlX'garren mende azkenak, Bizkai aldean bereziki,
gizaseme jator asko eman zizkion'euskal literaturari. Oraiñarte
izan ditugun argi ta eragilleenak, esan dezakegu. Ikusiko dugunez,
guztiotan aurrenena Arana-Goiri; ortzipe edatuan noizik-bein agertzen
diran izar arrigarri antzeko izan zitzaigun, dena astindu ta berrizta
nairik ibillia: euskera, oraingoz bederen, betiko amiltzetik berak
atera zigun, Azkue, Txomin Agirre, J. Urkixo ta Kirikiño'ri ezertxo
ere kendu gabe.
Bizkaitar seme azkarrok danetik landu zuten: izlaritza, olerki, itz
lau, íker-sail ta abar.
Olerkari artean, or dugu Arrese-Beitia, gartsu ta bizi, gutxik bezela
euskera, galzori gorrian ikusirik, intziri batean kanta ta goretsi zuena;
ortxe baita Gorgoni Errenteria ere, izlari ta koplakari, Manila urrutitik
bertso beroak «Euskalzale»-ra bialtzen errimea.
Itz lauz ari ziranak, berriz, euskal literaturan beti gaillen izango
dituzun auek zenbatu ditzakegu: Azkue, Txornin Agirre ta Kirikiño,
iru tantai; eta oien inguruan besteok: Aita K, Basabe lekeitiarra, J.
Izurrategi, F. Belaustegi, E. Bengoa mixiolaria; Simon Erkiaga lugiña,
J. J. Maguregi markiñarra, ta abar.
Izlari bil