Euskal Literatura III

iñola ere. Bere izakera urduri, ameskor, arranguratsuari amor
emanik, lur berrial< ikusi naiean, oindio gazte, Ameriketarako
bidean jarri zitzaizun. 48 bat bider igaro omen zuen Atlantik
itxasoa. Zergatik orrenbeste joan-etorri? Pelota-zale ere ba zan,
eta lenengo Habana'n eta Merida'n, eta gero New York'en
eta Buenos Aires'en eta abar, frontoiak jaso, alkarteak sortu ta
euskai pelota zaletasima Ipar eta Ego Ameriketan zabaltzen
alegindu zitzaigun. Lan oei mamia ateraziaz, buruko min artean
izanik ere, dirutza ederrak eskuratu zitun; sosa, ala ere,
edo ezkurra, labankor izaki, Arrese maiz aurkitu zan itxasoa
igarotzeko ere sakelean txintxiñik gabe.
Arrese'n bizitza etzan samurra izan. Ia beti garraztu xamar
zebillen, bere poesi-lanetatik ere agertzen zaigunez. Gizartetik
igeska lez ibilli zan, berez biozti ta adeitsu zalarik. Ezkongai
bizi ta il zan, eta onek ere, litekena da, beaztun poxi bat
ipiñiko zion bizi-bidearen bi egaletan. Gizasemea, baiña, Jaunak
etzuen egin balzarrik bizi zedin, eta utsune ori zerbaitekin bete
bear. Erri-miñal< joa zebillen, bere olerkietatik dakusgunez; bazuen
beste elgai bat, gazte urteetan batez ere: giza-bizia
eman zion. «ama». 1903'an, Habana'n aurkitzen-zala il zitzaion;
ií-berria artu zuen egun berean idatzi zuen Ama deritzaion poesi
samurra. Etorkizun obe billa urrutiratu zan Euskalerritik. Une
zorigaiztokoa, ziñez ! Eta dio:
Geroztik ez det iñoiz arkitu
iñoiz ez lengo pakea;
damu garratz ta zatilariyaz
ergeldu zait megopea.
Orain urruti, arnarik gabe, tristura illungarriz beiñere kentzen
eztanez ingurratuta. Gau-giro larria!
Ama zan lenaz nere penaren
sendakai on txit biguna,
ta ura gabe gaur ezin nezake
garaitu bizitz astuna.