Euskal Literatura III

Agur, Axular !, erritar zintzo eta mintzalle onena;
Agur, Axular!, ala bear-ta erriko seme maitena.
Agur, Axular !, euskal idazle bikañenetan irtena.
Axular!, zure «Geroko Gero» betiko betin aurrena.
Edozein elerti-bildumatan ez letorke mergal «Axxilar-Eguna»
deritzaion poema poliki asmatu au.
(Ikus Karmen'go Ammen Egutegia, 1953» 74 orr.; S. Onaindia,
MEOE, 1954, 849 orr.; J. San Martin, Escritores euskéricos, 39 orr.;
Auñamendi, Literatura, III, 331 orr.).
21.-JULIO URKIXO ETA IBARRA (1871-1950)
Au dio Luis Aranburu-Altuna'k: «Gizon handia zan Urkixo
eta bere lanen itzala are handiagoa nabari daiteke egun ere.
Enor gutti da gure kondairaren zehar, Euskal Kulturari hainbesteko
aupada eman dionik» (Egan, 1973, 1-6, 3 orr.).
BIZI-BERRIAK TXIKIRA.—Bizkaitarra dugu J. Urkixo, sendiz
karlista zan famili baten altzoan jaioa, ots, Deusto'n 1971-4-
3'an, Jesuiten Ikastetxe nagusitik bertan. Ikasgu ontan ari izan
zan bost urtetan ikasi ta ikasi; aita Julio Cejador izan zuen irakasleetatik
bat, izkuntzalari ospetsua, Astarloa ta onakoen antzera
izkuntza guztiak euskeratik zetoztela uste zuena. Onek
eta garai artako beste maixu batzuk eraginda, ardura aundiz
artu zuen J. Urkixo'k izkuntzen ikastea, eta amazortzi urte zitularik
liburu bat argitaldu zigun berak ere: «Konils Volapukik»
(Bilbao, 1889), Volapük izkuntzaz; esperantoaren gisakoa dugu
izkuntz au, Schleyer apaizak asmatutakoa, lurbira osoan ulertua
izan zedin. Ondoren Salamanka'n amaitu zitun bere ikastaroak,
1892'an lege-gizon bezela lizenziaturik.
Eteusto'n izan zituen izkuntza zaletasunetik atera dezakegunez,
Urkixo izkera orokor baten billa zebilkigun gazte-gazteta-