Euskal Literatura III

5.-ENRIKE ZWBIRI GORTADI, «Manezaundi»
(1867-1948)
Ez gara guztiok berdin geure adimen eta biotz eragiñak
emakeran: urliak onela adierazi oi ditu bereak, eta sandiak arela,
izatez eta izanez aski diferenteak bait gara. Au ez zitzaigu gizartean
bakarrik ageri, idazleetan oraindik garbiago, nik uste.
Nolako aldea batetik bestera! Onek onela dakusa gauzak, eta
ark bestera; adierazi ere, onek samur, leun, bizi; beste ark, ordea,
zakar, ez berezko. Zergatik ote? Idazleak berak ba al daki?
Goxo idazten duenaren kideko izan nai luke, baiña ezin du.
Zubiri'k errez, oparotsu ta mazal idatzi zigun; aatik oso
txalotua dugu gurean utzi zigun lana.
GIZONA.—Garazi ta Luzaider gaur bata Frantzi ta bestea
Espaiñi, alkarren urbil daude, Amegi tarte dutelarik. Beiñola,
«Ibañeta'tik beherakoan, Luzaide'ko alderat yaustian, Garazi'ko
bideari buruz zoazilarik», jipoia ederki berotuta eraman zuten
Karloman agintari zabalaren gudariak. Toki egokia da emen ortarako.
Onela Zubiri'k : «Mehargune hertsia, erreka xumetik
ezker eta eskuin malda xutak eta legunak; harri xee eta legartsualí.
Eta gainak arkaitzez brikatuak, doi-doia xutik egoiten
ahal direnak iduri» (Orriaga-ko gataska).
Mendi tarte ospetsu ontan, Luzaide'n sortua duzu Zubiri.
Beronen bizitza etzan lar zalapartsua izan, baiña bai aberatsa,
andiknaiz emendik begiratuta lits askoduna. Donibane-Garazi'n
egin zituen bere ikasteak; garai artako gerrak girala-ta an bait
ziran bizi bere gurasoak; ondoren P'aris'en egon zan margolaritzaz
jabetzen, eta etzan pintatzaille txarra izan, aurkintzak,
irudi-antzak, edesti ta elezar puskak eta margozkiak berarizko
eraz zirri-borrotzen; Iruña'n, Naparroa'ko Aldundiko aretoetan
dagoz taiu onetako margo-lan batzuk: «Azpilikueta», «Naparroa'ko
Karlos Ill'garrena», ta abar,
Pintatzetik bizi izan zan zati bat, eta J. M. Satrustegi'k dioskunez,
agintzen zizkioten lanetatik ere laguntza ederra zuen,