Euskal Literatura III

Markiña aideko / da; c (z), itz erroetan gogoan artu bear duguna;
s, s gogorra duzu; /, Arratia'n erabilten da, ta p endekatua
besterik ez duzu; v, Orozko'n erabillia da, ta' au ere b endekatua
duzu iñolaz ere. Berrogei ots auetatik, amaika bokaiak dira:
a, e, o, u, i; au, eu, ai, ei, oi, ui, bikoitzak. Beste ogeta bederatziak,
lagunduak edo konsonanteak dira.
. Izki ta otsok, gutxiago erabillitako seirak ezik, oso-osoan
onartu zitun Euskaltzaindiak ere, 1920-1-8'an Bilbao'n euki
zuen batzarrean, ain zuzen. Egun artako agiriak onela dio:
«Idazkeratzaz yardun zaii.geroxe. Eztabaida barik, izki-ikur
aunitz egokietsi ziran. Bakar bat astiroago begiratu izan zan,
«5F bustiari (eliztian esan oi dan bidez) dagokiona. Autarkitara
yo-tá* (autarki batzuk aurka zeudelarik), izki aren ikurtzat «x»
autetsi zan. Beraz, Euskaltzaindia'k beretzakotu duan euskal
abeze auxe da: a, e, i, o, u, ü (sudur-aboskientzat, euskalkiren
baten bear balira^ izki orien gaiñean marra txiki bat jarri), b, d,
d, j, g, h, j,k, I, I, m, n, ñ, p, r, r, s> x, t,X ts, tx, tz, y, z. Muskaltzaindia'k
gure izkerazko idazle guztiei eskatzen ékt-, arren,
ahal dalorik beintzat, idazkera auxe, ta besterik ez, erabili dagiela»
{Euskera, 1919-1920, 64 orr.). Abeze au gaur euskalki guztietara
edatua dago. Lau gangardunak -d, t, i-, id r—, aiare,
ikusi dituzte berenak eta bost. Erriak ba-darabiltza, ta Arana
erri-zale amorratua genduan. Gaur dan egunean, irarkoletan
zoztorrak jartzen dituztela-ta, baztertu egin ditugu, beste dd, tt,
Il ta rr bitxiok arturik. Gogo zintzoz jokatu ba'gendu, baiña,
onezkero irarkola danak z.euzkaten irarki oiek. Gaur ba-ditugu
Arana baiño jakintsuagoak ere ta oek diotenez politagoajk dira
arrotzok ark asmatuak baiño. Egia ote?
Orixe zurrak, rr'ri buruz, idatzi zuen zerbait. Toki askotan
r bikoitzas biurtzen omen da; r bakarra luzatuz, s biurtu: perro,
pesso noski. Ta luzatze au ezta gaztel-erderakoa bakarrik, euskeraz
cre, Naparroa'n baitik bat, r ori s biurtzea arrunta dugu.
«Orra or —dio ark- r'tik s etorri. Arana-Goiri'k au jakin izan
ba'lu, arrazoi au agertu zuken bere r bakarraren alde, gangarra