Euskal Literatura III

duantxe asi zan, batez ere, bere iritzia agirian azaltzen, liburuxkak
idatzi ta argitara emanez. «La langue basque et les idiomes
aryens» (1885) izan zan lendabizikoa ta 1924'gokoa bere atzena.
Ba-zuen orrez gaiñera beste lan bat ere esku artean: paper
adierazle bat barreatu zuen 1900'garrenean iztegi berri bat
iragarriz; iztegi ark —artzi itzeraiño iritxi zan- itz-sorktin aldrebesak
zeuzkan gorabera, ba-zuen bere alderdi egoki ta onurakorra
ere. Baiña etziran askorik izan arpidetu ziranak, eta lenengo
176 orrialdeak baiño ez zitun argitaratu. Geroagoan,
1912'an, berriz ere beste iragar-orri bat zabaidu zuen, baiña
oraingo aidiz liburuxka bat bera ere etzuen atera.
G. Lakonbe'k au gaiñeratzen digu: «Darrikarrére'k, bere
etimoloji-kezkak aztu zitunean, gaur ere tinko dirauten lan
interesgarriak eman zizkigun: aren iztegi amaitu gabean guztikiko
aurre-ezagutzetan datozten fonetika ta ortografiazko oarkizun
bikaiñak, ark Tartas'en Onsa hilceco bidia RIEV aidizkarian
berriz ateratzean eman zizkigun gramatikari buruzko
argibide baliotsuak; baita ark RIEV ontan azaidu zitun ipuiak
ere, izkera arruntaren zelanbaiteko erakusgaiz orniduta daude.
Darrikarrkre'k euskai estudioai zerbitzu ederra egin zien gizaseme
azkar baten oroitza utziko du, baiña, asierako gerta-lan sakonik
etzuelako edo, ezin atzeman izan zuen zegokion neurria».
Tartas'en liburua, ots, Onsa hilceco bidia, zuberotarrez ondua
ta 1666'garren urtean lendabizikoz argitaratua, bigarrez atera
zigun J. B. Darrikarrkre'k RIEV aldizkarian (I, II, III ta V)
aurrenik eta separata bezela (Paris, 1911) ondoren. Azkenengo
35 orrietan gaiak dakazki: 1) Onsa hilceco bidia'ren egillea,
Joan Tartas, Arue'ko erretora; 2) ori zein izkelgitan idatzi zan;
3) napar-arnikuzetar izkeraren berezitasun batzuk. 4) irar-utsak
zuzentzen. Labur : ainitz argibidez ornidurik egiñikako argitalpena
duzu.
Iztegille bezela Azkue'k aipatzen du Darrikarrere bere Iztegi
nagusiaren sarreran (XIII orr.), eta P. Lhande'k (X orr.")
onek gaiñera, bere iztegia, tipografi-era argi baten bitartez, itz