Euskal Literatura III

eta bertan kokaturik, pozik dirudienez, irakasle ta nagusi, bizitzako
egunik geienak igaro zitun bere emazte Kontxa Lizarraga
ta seme-alaba ta illoben ondoan.
Unibersidadeko buru izan zan urteetan. Baiña politika goraberak
zirala-ta, iñoiz utzi zuten kamus; 1914'an bai beintzat,
eta gero ere, 1924'an, Primo de Rivera'k Fuerteventura (Kanarias)'era
bialdu zuen atxillo; andik prantses oial-ontzi batean
iges egiñik. Paris'en eta Endaia'n bizi izan zan 1930'rarte:
bertsoz ta itz lauz asko idatzi zuen aldikada ontan, Europa
osoan ospe andiko biurturik. Erkalak 193 l'an berea zuen maixutzara
ekarri zuen ostera ere. Guenez, 1936-12-31'an, Espaiña'ko
gerra asi-berri zegola itzali zan, Ortega y Gasset'ek esan
zuenez, «ixil latzaren aroa» bere ondoren utzirik.
UNAMUNO , IDAZLE.—Oraintsu oraindik, atertu gabe, abesten
zuten gazteak: «Ez gaude konforme..« Unamuno'k ere,
an 98'garren urteetan, Baroxa ta MaeztUj bere errikideak, Azorin
alikantetarra, A. Matxado ta Ganivet andaluziarrak, eta Valle-Inclán
galiziarra lagun zitula, era berean abesten zuen bere
protesta kanta. Ez zetorren bat orduko erriketa ez idazketaz. Ta
egoera aren kontra zebillen bere autu ta idatzietan.
Ogetamar bat urte zeuzkan idazten asi zanean; belu xamar.
Baiña geroztik gogaitu gabe ekin zion idatz-arloari. Or bere
liburu ugariak. Gai guztiak arrotu zizkigula esan genezake. Bego
emen, merezi dute ta, lan oien kontaketa laburra.
1) Saiakera laburra: ((Ciudad y campo)), «En torno el casticismo)),
«La vida es sueño», «El secreto de la vida», «Cómo
se hace una novela», «Mi religión y otros ensayos)), ((Recuerdos
de niñez y mocedad)), «Andanzas y visiones españolas)), «Paisajes
del alma», ((Lecturas españolas clásicas)), «La lengua española
en América)), «Temas argentinos», eta abar.
2) Saiakera luzea: «Vida de Don Quijote y Sancho Panza»
(1905), «Del sentimiento trágico de la vida» (1912), «La
agonía del cristianismo)) 1925).