Euskal Literatura III

Urteak geroago, bi itzaldi eman zitun Azkue'k, Aldundiko
Kultura-Batzordearen erreguz, gure erri-musika gaitzat zuela.
Onela zioan Azkue'k: «Beste ari bateko itzaldiak egitera ekanduta
gaudenok nekez utzi oi dugu, itzaldiaren bigarren asmo
bezela edo, erakaspen (moraleja)'ren bat atera gabe. Gaurkoa
galdera ontatik erneko da: nori zor diogu itzaldiok ospatzeko
erea, eta zuok, aldun prestu ta adiskide maiteok, emen ikusi al
izateko zoria?, eta beste garako batzuk Madrid'erako aidapa igotzea?
Itz batean: nori zor zaio. Jainkoaren urrengo, euskal Pizkundea
bere agermen atsegingarri guztietan? Funtsean, oroz
gaiñetik, Arana-Goiri'tar Sabin'i. Gora dezagun duinkiro aren
gomuta. Eta, egin-bearrak eskatzen digunaren kontzientzirik
baldin ba'dugu, ezpeitez joan bost urte Pizkunde onen eragille
beiñena izan zan Abertzale aundiari giz-iduri bat jaso-azi gabe»
(Acerca del Santoral Vasco, 36 orr.).
Bi gizaseme aurrez aurre, aikarri lotsa erakutsi naiez. Itzokin
eta era ontako eskabidea egiñaz, Azkue'k, aspaldi batetik
muiñean zekarren arantz-izpia zusterkatu nai zuen, dudarik
gabe.
AZKUE, EUSKALARI.—Irutan banatu genezake Azkue zanaren
lan eskerga: a) Euskalari; b) musikalari, eta d) idazle ta
gai-biltzaille.
Euskalari ta gramatikalari bezela lan izugarria burutu zuen.
ZaÜ egingo zaigu euskaldunoi aren goi-maillako lanari merezi
duen garrantzia ezartea. Bera lakoxe gizona, goien-goienekoa
izan bear ortarako. Ta etzaigu au zeregin erreza. Ona aiare gogo
oneko zerbait, sail auek beintzat aipaturik.
1) Euskal Izkindea - Gramática Euskara-(Bilbao, 1891).
401 orrialde. Bizkaiko Aidundiak bere pentzutan argitaldu zuen,
oso ederki. Euskeraz ta erderaz dago, abe bitan. Gaztetako lana
du, beraz okerrak izan bear. Lengoratu nai zuen bere euskera,
aditzean batez ere, urteak irauliz aski puskatua iruditzen zitzaion
eta. Gaur ere, 82 urte geroago, ez ote gabiltz ori berori egin
74