Euskal Literatura III

koa. Azaroaren 4'an, arratsaideko bost t'erdietan il zan. Eta
6'an lurra eman genion Gernika'ko illerrian, begiak zekusena
siñistu eziñik gu geratzen giñala».
Euskaltzaindikoa izan zan. 1922'anj Eleizalde'tar Koldobika
il zanean, R. Etxegarai izentatu zuten aren ordezko, ta andik
iru urte barru Karmelo itzali zanean, onen anai Bonifazio egin
zuten euskaltzain. Karmelo'k Euskaltzaindian sartzerakoan irukurri
zuen «Iru Mogel'etzaz» deritzan lan ederra.
Bere omenaldiak izan ditu. Bat, esaterako, 1928-4-3'an, Eusko
Ikaskuntzak antolatuta Azpeiti'n ospatu zan, eia bertan Santiago
kaleko Tgarren zenbakian, idazkun an jarri zitzaion: «Karmelo
Etxegarai jauna etxe onetan jayo zan 1865'ko Uztaillaren
3'an. Bere erriaren jakintza aidezko adimen gogotsuari oroimen
au eskeintzen dio Eusko-Ikaskuntza'k».
ZER IDATZI zuEU.—Auxe zan K. Etxegarai'k euskai Aldundien
aginduz burutu bear zuena: 1) Euskal kondaira gaien berri
Diputazioai eman; 2) Fidel Sagarminaga'ren oiñordekoak Bizkai'ko
Aldundiari emandako liburutegia zaindu ta atondu, eta
3) gure artxibu ta idaztitegiak obeto antolatzeko bear ziran bideak
adierazi. Iru zerok, danok dakigunez, ondo baiño obeto
bete zituen. Eder zitzaion, izan ere, Euskalerriari buruzko edesti-lana.
Asko idatzi zuen, eta beti ederto, erderaz ta euskeraz. Liburu
batzuk bakarrik aitatuko dizkizut emen.
a) Erderaz: 1) Memoria presentada a la Diputación de
Guipúzcoa sobre organización de archivos (Donostia, 1891); 2)
Los vascos en el descubrimiento y colonización de América
(Donostia, 1892); 3) Investigaciones históricas referentes a Guipúzcoa
(Donostia, 1893); 4) Las Provincias Vascongadas, a fines
de la Edad Media (Donostia, 1895); 5) Trabajo de un Cronista
(Bilbao, 1898); 6) Archivos municipales de Guipúzcoa
(Donosti, 1898); 7) Apéndice a la obra «Noticia de las cosas
memorables de Guipúzcoa» de D. Pablo de Gorosabel (Tolosa,
1901); 8) De mi Paz's, miscelánea histórica y literaria (Donostia,