Euskal Literatura III

doko idaztitegi eder baten jabe zalarik. Ba-zuen lan egiteko gogoa
ere: bear-bearrezkoa noski. Au ere ba-zekin: euskal arloko
jakituria euskalduna! zor ziela, ta zor ori ordaintzeko liburu
oietan zeukana besteai emateko garra sortu zitzaion barnean.
Zer egin ortarako? Nundik asi? Aurkitze baliotsuak egin zituen:
Sara'ko Joanes Etxeberri medikuaren lanak idoro zizkigun Zarautz'eko
komentuan; eta Axular'ren Gero, eta Beriain, eta
besteak.
Aldizkari bat sortazi zuen euskaldun jakintsuai berariz bear
zutena opatu al izateko. Euskaltzale ta euskalari asko ziran Euskalerrian
eta Euskalerritík kanpora; baiña bakoitza zebillen bere
bidetxigor berezitik zear, maiz batak bestearen lanik ezagutzen
ez zutela; sasi-jakintsuak ere ba-zebiltzan beren jakin-uzta
merke-xamarrik saldu naita. Benetako aldizkari bat bear zan
ortaz, euskerari buruzko lanak —eta euskerazkoak- argitara
emateko.
Xede au aurrera ateratzeko, RIEV sortu zuen. Langaillu
onen bitartez, ziur zegoen bera, euskal landako azterketa lanai
oiñarri sendoak ipiñiko zízkien. Bera zan aldizkari orren jaun
eta jabe, zuzendari ta banatzaille: edonork idatzi yevaVpan he-tan,
zentzunez ta jakintsuki, eta '& zuzen ere 1907'tik 1936'rarte
bertan datozten lanak taiuz, eraz ta zientzi-legez oldoztu
ta egiñak dauzkagu. Etxeko ta atzerriko euskalari asko inguratu
zitun. Atzerritarren artetik gogora izen auek: G. Lakonbe, asieran
idazkari bezela asko lagundu ziona, J. Vinson, Jaurgain,
Herelle, Meillet, Dodgson, Meyer-Lüke, Schuchardt, Linschmann,
Winkler, Farinelli, Uhlenbeck, eta gaiñerakoak. 1922'garren
urtean, Euzko-Zkaskuntza-kbere aldizkaritzat artu zuen.
Eta L. Aranburu-Altuna'k onela: «Iñoiz ez halako bultzada
izan zuan Euskal Kulturak, eta egun ere aupada haren fruitu
gordin eta indartsua hasnaur daiteke gure artean». Eta arazo
ontan egin zuen urratsik bereziena, au da, euskal jakintza ta
kulturari egin zion mesederik aundiena, auxe izan zan: antziñaetako
liburuak, ots, aurreko gizaldietan idatzi ta erdi-galdu-
T4C