Euskal Literatura III

«Aldi artan nik eneban iñor bere ikusten inguru onetan.
Alan, bada, zelan neure etsigitasuna izan zan ordurako bere bertsoak
ipintea inprentara emon ezarren, 1879'ko udabarrian gogoak
emon eustan eresi bat egin bear nebala illetatsu edo negarrezkoa,
iñok egiten ez eban ezkero. Jaungoikoagana biotza jaso,
ez ezkerra ta ez eskumara begiratuta, bakarrik gora eta geure
izkera ta Arboleagana, asi nintzan ipinten Ama Euskeñaren azken
agurrak» (Euskera, 1957, 311 orr.).
Donostia'ko «Aires Bascongados»-era bialtzeko asmoz egin
zituan, baiña alan-bearrean Elizondo'ko euskai jaiak iragarri ziran
egun gutxi barru ta WBSS& bialdu zuen bere bertso-sail ederra,
euskaldunen biotz-muiñean egiazko sentimentu abertzaiea
sartzearren egiña. Euskaldun danen batasuna opa zuen; ortantxe
bakarrik zekusan berak Euskaierriaren salbabidea; guztia
galdua zan, bestela: euskai legeak eta euskaidunen mintzaira.
Igarle goi-argitu ez ote genduan?
Gizon batek -ala-ala, erri batek— zoritxarpean baldin ba'dakus
bere burua, dauzkan indarrak bateratu ta bizi-naia adierazi
oi du. Etzun nai ilterik Arrese'k, ezta bere erria ilda ikusterik
ere; beraz, bizi-naia ta olerki-sena odol-bultz berdiñean
naasirik, deadar zulagarria bota zigun lau aizetara; tantai bezela
jaiki 2an erriaren egoera estu mingotsa kantatuz: asieratik saiatu
zan «bide-gabekeriaren irudi txepela begietatik'urrintzen, nainon
agiri zan ezin-ikusi aula, indar lotsagabea, zigor abere taiuzkoa,
eskubideen auste mingarria arinduten».
Ekaitz gogor ostean zugatz buruak oi duten bezela, Euskal-
Erriak, garailleen zigorpean aul negar egin gaberik, berriz ere
burua jaso ta, denak bat, naiz ekonomi-bizitzari naiz kulturbizitzari
bekokia ematen alegintzea nai zuen biziro. Kikiltzetik
ez bait-dator ezer onik.
ARRESE'REN EUSKAL LANA,—Zeukan lanbideko,asti-uneetan
liburuak irakurtzeari emana zebilkigun gaztetatik, eta olerkiak
irakurtzen zitun batez ere; gaur oraindik bere sen-
Ti