Euskal Literatura III

Egin-nai zarra dugu euskera idatziaren batasun estuago bat
lortzea. Ortan zebiltzan, gaur bezela, zerbait ziran euskal idazleak.
1901-7-16'an batzar bat eratu zan Endaia'n; gaia: 1) Euskal
ortografiaren batasuna, ta b) Euskal Akademia sortzeko xedea.
Azkue'k eta beste euskaltzale batzuk, Vinson'ek, Dodgson'ek,
Charencey'k, Abartiage'k eta bestek eratua zalako, uts
egin zuten. Baiña ospatu zan batzarra eta «Euskal Elerti Bazkuna»
-Federación Literaria Vasca- Féderation Littéraire
Basque zeritzaiona irasi ere bai. Alkarte onen buru Adema jarri
zuten. Onela: Lendakari: Adema; lendakari-ordeak : Kanpion,
Arana; idazkari: Guilbeau; diru-zai: Hiriart; aolkulariak: Azkue,
Gerra, Arbelbide, Broussain. Bigarren batzarra Ondarrabi'n
ospatu zuten 1902'an5 euskal ortografiaren batasuna irixteko
asmoz batez ere; baiña geroago Euskaltzaindiak beretzat artu
men idazkera, Arana-Goiri'k batzar artara aurkeztua, batzuen
mukerkeria zala bide, etzuten orduan ontzat eman. Lendakariaren
erruz, dirudienez, Broussain'ek Azkue'ri zuzenduriko
idazki baten irakurtzen dugunez, ez bait zuen jakin gauzak
goxo ta gizalegez eramaten. Olerkari goxo izanik ere, trebetasunak
uts-egin onako eztabaida bidea egokitzeko. Adema'k, alare,
aspalditik zekarren nunbait euskal akaderni bat sortu naia, ta
onetan txalogarri dugu; 1894-4-l'an onela idazten zion Azkue'ri:
«Nik, berrogei eta hamar urthe huntan egin kanta eta
neurthiz hoberenak laster argitaratuko ditut Jainko onak bizi
eta osagarri ematen badarot. Gisa bat edo bertze holako asko
lan banuke oraino egiteko: bainan aspaldixkoan adinak eta osasun
eskasak nagokate bethi gibela. Hil baino lehen, eta On Abadia
jauna hil baino lehen nahi nuke Akademia edo jakintsueri
eskuara bat baginagoka Frantziako eta Espainiako Eskualherri
guzientzat. Damurik hainbertze Eskualduneri, Fedea, odola ta
bihotza flakatzen, hozten eta arrozten ari zaizkote. Zer lastima! •
(Euskera, 1957, 335 orr.).
Ondarrabi'n beste bilkura bat egitekotan ziran; baifia molokot
egin zuen. Noren erruz? Ez dakigu. Aranakeriz il zala esa-