Euskal Literatura III

tea, errexa dugu. Bi aiderdietako joan-etorrij eskutitz eta goraberak
zeatz aztatu ezkeroz, aranatarrak aiña erru izan zuten
besteak ere. Dana daia, Arana Goiti ilda gero ere, amabost urte
igaro ziran Euskaltzaindia sortu orduko. Arana'k demokrazi bidetik
eraman izan zitun batzarra ta idazkera arazoa; besteak,
mugaz andikoak berezüd, gurago zuten goitik beera egiñikako
batasuna. Eta temazko auzietan gu euskaidunok, mutÜlak gara!
Bi alderdietakoak boikot egin zioten euskai idazkera batuaren
aukerari. Broussain'ek onela idatzi zion Azkue'ri, 1902-2-Can:
«Ni itz berean nago beti. Bermeo'ko eta Bilbo'ko tarr-dun guztiak
eskubidea izaten badute Ondarrabi'ra joateko edo beintzat
beren botoa igortzeko, e'naiz joango. E'naiz bakarra etshean
egongo naizena. Arbelbide, Daranatz, Hiriart-Urruty, Darricarrére
eta askok eta askok gogamen berbera daukate. Norbaiten
erruz edo paltaz gure Congresoa gaizki irtetzen ba'da egongo
gera ezer egin gabe Academia sortu edo jaio arte. Academia'k
egingo du Adéma'k ta Guilbeau'k ezin egin duten lana» (Euskera,
1957, 377 orr.).
Ondarrabi'ko batzar eguna baiño len, beste bilkura batzuk
ospatu nai izan zituzten. Onako bat Donostia'n egin zan. 1902-
3-9'an au idazten zion Broussain'ek Azkue'ri: «Egun aratsaldean
Arbelbide'k bildu gaitu bere etshean Darricarrére, Daranatz,
Lassalle, Hiriart eta ni elgarrekin erabaiutzeko zer egin
beharko dugun Donostian egun Guilbeau'k eta Adéma'k onesten
badute Sabino'ren eritzi berria. Atzo Adema gizagaishoa
gurekin zen gogoz eta treinean sartu da bihotza sehede onez
betea, bainan Donostia'ra orduko ez ote da beste bat bilakatuko?
Beldur gira Arana'k menturaz bere hitz ederrez bereganatuko
duela. «Shori-buru» erraiten deiegu hemen Adéma bezalako
gizoner eta ba'dakizu zoin aldakorra dan shoria.. . Campion'en
baitan ezarria dugu gure sinheste guzia. Uste dugu
hark azkarki buru eginen dakola Arana'ri» (Euskera, 1957,
379 orr.).