Euskal Literatura III

22.—^EUJENIO BENGOA AKORDAGOITIA (1873-1952)
Euskal idazle ta mixiolari. Nabamiz, Gabika ta Ereño, Arrolapeaii
egutera dauden iru erritxo, gaiñ-gaiñ Maruelexa, aintziña
bateko itxuraz gaztelu zarra dutelarik. Ementxe, Erefio'n
jaio zan Aita prantziskotar au, 1873-3-4'an. Bere gurasoak: Gregorio
ta Josefa. Umetxo zala Gernika ondoko Errenderi auzunera
aldatu zan Bengoa familia, ta Eujenio'k antxe egin zituen
bere len-ikasketak. Ondoren Aita San Frantzisko'ren ordenan
sartu, bear ziran estudioak bukatu ta meza berria esan zuen
1901'an. Mixiolari ibilli zan ia bere bizitza guztian, Txina'ko
Hupé Sortaidean batez ere; ainbat euskal ian idatzi zuen andik,
Bilbao'ko «Ibaizabal»-en eta Donosti'ko «Euskal Esnalea»-n
baitik bat. Bere lekaide-probintziara itzuli zanean, Andaluzia'n
bizi izan zan. Aita nagusiaren idazkari. Sevilla'ko San Buenaventura
komentuan il zan, 1952-5-17'an.
BERE EUSKAL LANA.—Gure aldizkarietatik ageri danez, ainitz
mixiolari dituzu euskal miñak jota bizi ziranak. Eta nolabait
min orreri arnasa eman nairik, idaz-egatsa erabilli izan dute
ortarako. Aita Bengoa'k Txina'ko berriak bidali oi zitun, esan
dugu, Ibaizabal (Bilbao, 1903) eta Euskal Esnalea —«Txina'tik
berriak»— aldizkarietara. Ona zatitxo au Txina'ko U-pe-tse'tik
igorria; erri artara joan zanean, i903-6-22'an noski, nolako
arrera egin zioten aditzera ematen digu.
«Etxe atatik —dio— eleiz-alderaiño prozeziño baten antzera
joan giñean. Lenengo joiazan bi edo iru bandera aundi batzukaz,
euren urrengo beste gizon bat txupiñazuak botaten tresna
bategaz (aztu egin jat esatea; emen bolandera edo zizirikorik
eztago, ezpada tokoak berakatz-txortea legez kordel baten ipinten
ditue, ta su emonik ertz batetik ataraten dabe zarata bat,
milla gizon era batera tiro-tiroka asiko balira legez, eta onelako
toko edo tiro txortarik ezpadago, emen eztago fiestarik), bada
onelakoak bere naikoa erre zituezan etxe atan eta bidean; baiña