Euskal Literatura III

Dominique'ren anai bizkia. Garai artan Hazparne'n apaiz-laguntzaille
zan G. Adema'k bateatu zuen. Erriko eskolan leenikasketak
egin ondoren, Larresoro'n eta Baiona'n osotu zizkigun
eleiz-karrerakoak. 'Gero, ISSl'an, Larresoro'ko irakasle izendatua
izan zan; urrengo urtean, Ducellier gotzaiñak eman zion
Baiona'n apaiz-ordena.
Andik laster asi zan idazten, 1887'an, «Eskualduna» sortu
zanean batez ere. Eta Hiriart-Urruti'ren bizi osoko lana astekari
onen orrietan daukagu, lan sendo, giartsu ta aspertu gabea.
1907-12-25'an kanonigu izendatu zuten, G. Adema kalonje il
berriaren ordezko. 1901-02'an, euskal ortografi zaia ta etzala
izan ziran goraberetan parte artu zuen, zearka beintzat; mugaz
andikoak, bada, emengo batzuekin batera, goiak eta beiak astindu
zituzten, ikusi dugunez, aranatarren asmo ta burubideai
kale eragiteko.
Baiona'n il zan, gazte oraindik, 1915-11-4'an. Hazparne'n
lurra eman zioten bere gorpuari.
EUSKAL LANA.—Bigarren alean aitatu dugun Jean Ithurri
apezaren Grammaire basque (Baiona, 1895) osotu ta argitaratean
asko lagundu ba'zuen ere, liburu bezela ez zuen ezer argitara
ekarri; bai, ordea, eundaka artikulu eder, «Eskualduna»
kazetan bereziki.
Emeretzigarren mende azkenerantza Frantziak jasan zuen
iraulketa gordiñak Euskaierrian ere, ipar-aldekoan baitik bat,
izen zuen bere oiartzuna. Erlijio aldetik batez ere, gorriak ikusi
bear izan zituzten ango erriak eta eliztarrak. Iraultzailieak bizkor
zebiltzan, gure errian ere beren ideia ta aurrera naiak guneraiño
sartu gurarik. Ortarako, 1886'an, «Le Reveil Basque»
zalakoa sortu zuten Baiona'n; bestaidetik, baiña, euskaldunak
ere etzeuden lo ta, urrengo urtean, «Eskualduna» atera zuten.
Asteroko onen buruzagi Hiriart-Urruti izan zan asieratik il arteraiño.
«Le Reveil Basque» lez, izkera bikoa zan «Eskualduna»
ere, euskeraz ta frantsesez erdizka. Urteak joan urteak etorri,