Euskal Literatura III

SARIAK.—^Etxeita'k, bere bi nobeletako notiñakj berak ibilliz
ikusi ta ezagutu zitun itxas-barruti ta lur-aldeetan jartzen dizkigu.
Oien gaia, beraz, bizi-bizi zekarren aurreragotik bere gogoan.
Idatzi ere egin ote zituen atalen batzuk? Dana dala, edo
azkenengo urteetan edo aurretik, naikoa idatzi zigun. Gauza
askori buruz idatzi ere.
Eskuratu zitun sariak ere etziran kaskarrak izan. Lenengoa
1908'an irabazi zuen, «Euskal Esnalea»-k eraturiko ipui-batzaldian
Mari, Jesus ta iru artzañak sariztu ziotenean. Zarautz'en
1912'an, «Euskalerriaren Alde»-k antolatu zuen poesi-leiaketan
bere Itxasoa olerkiak eraman zuen bigarren saria. 1914'an ere,
«E. Alde» berak eratu zuen ipui-itzulketa batzaldian berak irabazi
zitun lenengo bi sariak, bata Trueba'ren ipui «Jainkogan
siñisten dot» itzulpenagatik eta bestea «Urikoa» komediagatik.
Argitara barik datza oraindio bere gutun Memorias deritzana,
itxasoak astintzen ibilli zaneko ainbat gorabera ta gertaldi
uste gabekoz ornitua.
IRITZIAK.—I. Omaetxebarria'k: «Etxeita'k bi nobela utzi
dizkigu: Josetxo ta Jaioterri maitia. Lenengoak Añibarro'ren
idazildoari jarraitzen dio, bigarrena berriz Mogel'eraiño irixten
da. Errikoitik urbil dabillena duzu bere izkera, itz berriak oso
zuur erabillirik» (Euskera, 304 orr.).
Eusebio Erkiaga'k: «Arima kezkatsua eban gure idazle itxastarrak.
Zeaztasunak zuzen ta zuur emoten oitua nunbait eta,
estadistika zale amurratua da; Zerzelada ta koxka ta buru-buztanak,
ziur esaten dakiz».
M, Zarate'k: ^Josetxo. Nobela bat da. Erromantiku usaiña
dario, baiña erreza eta polita da».
Etxeita'k ba-zuen kezkarik bere eleberriak osotzean: fonetika
zala, itz berriak, orduko joerak zirala-ta... Ezagun zitun orduko
euskaltzaleak; berak diosku Josetxo'ren itzaurrean : «Ira-