Euskal Literatura III

1921-22 aldian 'Gazteiz'en bizi izan zan. Jesuita batzuk, izan
ere, Alfonso XlH'garrenaren aginduz, zeuden tokietatik aldatuak
izan ziran: Aita Basabe, Gazteiz'era; Aita Horn Areiltza, Burgos'era;
Aita Ibiñagabeitia, berdin; Aita Jose Larrazabal lekeitiarra,
Donosti'ra, ta abar. Deusto'ko ta Orduña'ko komentuak
ixteko arriskuan egon ziran.
Eztugu akioan zertan ari izanik: A. Kandido arimazai gartsu
bezain egizale genduan. Alegin aundiak egin oi zitun kristau
dotriña irakasten, bene-benetako apostolu ta mixiolari bait
zan. Erkiaga'k berriz ere: «Jente apal ta lauari Ejertzioak egiñarazoten
ekiten eutsan batipat. Arrantzale ta nekezariak izan
oi zituan sarritan bere artaldeko ardirik kutunenak. Eta orretan
maisua zan, izlari leberra, arimazale itsua, zuur ta gurbilla, baiña
egi biribillak esaten zale-zalea edonori bere... Gogoen izakera-neurri
kontuan, sikologi zeretan, zolia ta artarakoa. Gizonezkoak
ezagutzen zituan, eta baita emakumeak bere. Andrazkoezaz
bai esan bere ark: emakumeak, okerrak eta gogorrak dira,
auntzaren adarren antzekoak» (Loe. cit.).
Errietan naiz abadegei etxeetan ematen zitun Gogo-Jardunak.
Orrelaxe ainbat urte ta tokitan. Eta edu ortan, bere arazoan
zebillela gaixotuta, joan zitzaigun betiko atsedenera.
I927'an, Zeanuri'ko mixioetan, biotzeko gaitzak jo zuen. Oraindik
ere amar illabete eman zizkion Jaunak, eta Loiola'ko bakartegian
igaro zitun azken egunak, ango leio zabaletatik inguru
ederrera ta goi-ortzira batez ere, adi-adi, jakiña. 1928-1-ll'an,
arratseko iru-iruretan iltamukoen argia biztu ta «euskerazko
otoitxuak ezpan baltzituetatik eriozala ta kurutzeko Jesuseri alboko
zaurian mun istu-istu egiñaz batera il zan.
IZLARI BIKAIN.—^Ez, etzan bada-ezpadako gizaseme, azkar,
jakintsu ta zuurra baizik. Barruan daukaguna eman ta zabaldu
oi da, ez daukanak ezin eman. Bizkaia'n, Gipuzkoa'n eta Araba'n
ibilii zitzaigun A. Kandido, aspertu gabeko izlari; Bizkaia'n
batez ere, ezta ari aditu etzion erririk. Aren berbaldiak! Bil-