Zbornik radova Koridor 10 - Kirilo Savić

3rd International Scientific and Professional Conference
CORRIDOR 10 - a sustainable way of integrations
Kao ilustraciju za ove tvrdnje navodim da je tokom napada NATO na Srbiju potpuno uništena fabrika
automobila Zastava, dok fabrika oružja Zastava uopšte nije bombardovana. Rezultat tranzicionih
promena i rata je potpuno opustošenje Srbije čiji je društveni proizvod danas samo 40% društvenog
proizvoda iz 1989. godine. Došlo je do masovnog osiromašenja i nezaposlenosti, vodeće nacionalne
institucije kao što su Narodni muzej, Muzej savremene umetnosti, Narodna biblioteka i druge,
godinama ne rade. Došlo je do potpune marginalizacije i provincijalizacije svih država Zapadnog
Balkana, pa i Srbije.
U procesu raspada Jugoslavije nastale su nove tzv. nezavisne države koje imaju skoro sve osim
nezavisnosti, čemu pre svega doprinose poslušničke političke elite na vlasti. Te zemlje su stvarno
objekti, a ne subjekti politike. Te zemlje sa malim političkim teritorijama, malim demografskim
kapacitetom, ekonomski onemoćale, razjedinjene i suprotstavljene, preuzimaju sve veće i veće
obaveze u izgradnji transevropskih saobraćajnica. Te države imaju suverinitet samo onda kada se
zadužuju, u svim ostalim slučajevima one su predmet manipulacija svetskih centara političke moći.
Istina, od izgradnje velikih infrastrukturnih sistema, odnosno koridora ima nekih koristi u sferi usluga,
ali je svo to zapošljavanje bez tehnologije i bez objektivnog, stvarnog ekonomskog razvoja.
Na primeru Srbije i njenog razvoja posle Berilnskog kongresa 1878. godine, trebalo bi se ozbiljno
zamisliti. Srbija je završila prugu prema Solunu i Carigradu 1884. godine, ali ako pogledate srednje
gradove na moravskom železničkom koridoru, primetićete da oni nisu ništa bolji nego gradovi iste
veličine u Bugarskoj. Ako pogledate koridor autoputa od Beograda do Niša, osim Ćuprije, Jagodine i
Paraćina, autoput nije bio generator nikakvog stvarnog ekonomskog i drugog razvoja. Dunav prolazi
kroz Srbiju u dužini od 400 km, a Srbija nema relevantnu rečnu flotu, donedavno nije bilo ni jedne
marine na Dunavu i praktično ni jedne benzinske stanice na kojoj bi jahtmeni mogli svoje brodove da
snabdeju gorivom. Srbija nije valorizovala svoje pozicije na postojećim rečnim, železničkim i putnim
koridorima, koji u stvari službe primarno interesima tranzita. Meni lično, pretnje da će putni i drugi
koridori zaobići Srbiju ne izgledaju ni malo tragično. Koridori kroz Srbiju, Srbiji kao državi i narodu u
Srbiji doneli su surove nasrtaje u dva svetska rata, odnosno velike štete i objektivno i male koristi.
Ako su male države Evrope suverene kada se zadužuju za izgradnju velikih infrastrukturnih sistema,
one se objektivno nalaze u statusu ograničenog suveriniteta, u svim drugim stvarima - one su vrlo
zavisne u domenu politike, ekonomije, finansija, vojnom domenu i dr.
Veliki geopolitički igrači, odnosno centri geopolitičke i imperijalne moći investicije i razvoj uslovljavaju
izgradnjom infrastrukturnih koridora, pružajući malim zemljama nadu u kakav takav ekonomski razvoj.
Stvarno, centri moći zainteresovani su za tržište, za jeftinu radnu snagu, odnosno ljudske resurse, za
prirodne resurse, za vojno baziranje i sl. Da se radi o surovim imperijalnim interesima pokazuje npr.
autoput i železnički koridor od Beograda do Zagreba gde osim Sremske Mitrovice i Slavonskog Broda
nema značajnijih naselja ni ozbiljnijeg ekonomskog razvoja, isti je slučaj u železničkom i autoputskom
koridoru od Beograda do Niša itd. Jednostavno, koridori velike propusne moći, putni i železnički nisu
garant da će do ozbiljnog i opšteg razvoja malih država uopšte doći. Otuda je zaduživanje i
prezaduživanje malih država rizičan i pomalo samoubilački posao. To se vidi na primeru Grčke, kojoj
je omogućeno da se prezaduži, a kada je došlo do dužničke krize, iz centara geopolitičke moći, kao
slučajno i pomalo uzgred, Grčkoj je savetovano da proda ostrva ne bi li se razdužila, Samo toliko.
Sve te male države nemaju praktično ništa za izvoz – ni po kvalitetu, ni po količini. Sve te zemlje su
samo tranzitni prostor u službi centara geopolitičke moći. Te centre interesuju koridori unutar ograda,
prostor izvan žice za njih je od sekundarnog interesa. Koridori povezuju velike geopolitičke igrače, oni
su samo manjim delom značajni za sistem lokalnih potreba i pružaju nadu da će jednog dana neki
investitori doći, a možda i neće doći.
Karakteristično je da zbog velikih finansijskih napora male države zapostavljaju izgradnju i
modernizaciju kapilarne putne mreže, a to znači i regionalni razvoj, što znači dalje zaostajanje u
Belgrade, 2012 16