13.05.2013 Views

Ub'ee Ch'ateem Maya' Achi. pdf

Ub'ee Ch'ateem Maya' Achi. pdf

Ub'ee Ch'ateem Maya' Achi. pdf

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Sedante Kub’aneel<br />

Kub’a’ = calma<br />

-n = derivación<br />

-eel = agentivo<br />

Ri ajkun kuchapab’eej ri kub’aneel.<br />

El doctor usa el sedante.<br />

Sinusitis Tz’aptza’m<br />

Tz’ap = cerrar<br />

Tza’m = nariz<br />

Ri tz’aptza’m e jun yab’iil.<br />

La sinusitis es una enfermedad.<br />

Sonda To’asiqb’al<br />

To’ = ayuda<br />

a = vocal epentética<br />

Siq = respirar<br />

-b’al = instrumentalizador<br />

Ri to’asiqb’al keb’uto’ ri yawaa’.<br />

La sonda ayuda a los enfermos.<br />

Suero Tzab’al<br />

Tza = salado<br />

-b’al = instrumentalizador<br />

Ri tzab’al kaya’ chike ri yiwa’iib’.<br />

El suero se da a los enfermos.<br />

Supositorio Jorq’aaq’<br />

Jor = refresca<br />

Q’aaq’ = calentura<br />

Ri jorq’aaq’ kakoj chike ri k’omaab’.<br />

El supositorio se usa en los niños.<br />

Termo Joronob’al<br />

Joron = frío<br />

o = vocal epentética<br />

-b’al = instrumentalizador<br />

K’aak’ Ub’ee Ch’a’teem <strong>Achi</strong><br />

185<br />

9<br />

5

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!